Педагогтермен курстан
кейінгі әдістемелік жұмыстарды ұйымдастырудың инновациялық тәсілдері / Инновационные
подходы к организации посткурсовой методической работы с педагогами
ОЗЫҚ ТӘЖІРИБЕНІ ТАРАТУ КЕЗІНДЕ ПЕДАГОГ НЕНІ БІЛУІ ҚАЖЕТ?
Рахатова К.Ж., Отарбаева Л. Л. «Өрлеу» БАҰО» АҚ Ақтөбе облысы бойынша филиалының аға оқытушылары
Озық тәжірибені таратуды әдістемелік жетелеу-біліктілікті арттыру жүйесі міндеттерінің бірі, сол себептен педагогтердің инновациялық тәжірибесін тарату мақсатында әдістемелік өнімдерге қойылатын талаптардың көмегі тиері сөзсіз. Бұл мақалада курстан кейінгі әдістемелік сүйемелдеу туралы сөз етіледі. Methodological guidance on the dissemination of best practices is one of the tasks of the system of skill upgrading, so the requirements for methodological products will be promoted in order to distribute the innovative experience of teachers. This article discusses post-course methodological support. Түйін сөздер: әдістемелік өнім классификациясы, әдістемелік өнім түрлері, озық тәжірибе, курстан кейін әдістемелік сүйемелдеу.
Қазіргі кезде өз қызметінің мазмұнын сыни тұрғыдан шығармашылықпен игеретін ғылыми жетістіктерді және педагогикалық тәжірибелерді ұтымды пайдалана білетін мұғалімге деген сұраныс өсті. Мұғалім алдына бағыт және ақпарат таңдау, «Мен-тұжырымдамасын» қайта қарау проблемасын, жұмыстың әдісі мен түрін жаңарту тұр. Оқу процесінің әдістемелік жетелеуін ұйымдастыру мақсатында, өзінің тәжірибесін тарату үшін педагогикалық қызметкерлер әдістемелік өнімдер: әдістемелік құрал, әдістемелік нұсқаулықтар, дидактикалық материалдар және т.б. жасайды. Біліктілікті арттыру жүйесінде институт қызметкерлерінен әдістемелік өнімдерді рәсімдеу туралы сауалдар көп қойылады, сол себептен педагогтердің инновациялық тәжірибесін курстан кейін тарату мақсатында әдістемелік өнімдерге қойылатын талаптардың көмегі тиері сөзсіз. Курстан кейінгі білімін шыңдап, озық тәжірибесін тарату кезінде педагог нені білуі қажет десек, педагог, алдымен, классификациямен таныс болуы қажет. Әдістемелік өнімдер классификациясы: Ұйымдастыру - әдістемелік Оқу-әдістемелік Қолданбалы әдістемелік өнімдер.
Әдістемелік өнімдер түрлері
Ақпараттық- әдістемелік Әдістемелік жазба Аннотация Бюллетень Газета Жаршы Беттер Әдістемелік ақпараттық анықтамалық: Мәнжазбалық журнал Мәнжазбалық жинақ Рецензия Әдістемелік библиографиялық тізім (көрсеткіш).
Ұйымдастыру - әдістемелік: Инструктивтік – әдістемелік хат Әдістемелік инструкция Әдістемелік..... Әдістемелік нұсқаулық Әдістемелік құрал Тақырыптық папкілер Жадынама Ереже
Оқу-әдістемелік Оқу бағдарламалар Оқулықтар Оқу құралдары (оқу-көрнекілік , құралдар) тәжірибе (Жұмыс дәптері және оқу-әдістемелік құралына қатысты хрестоматия)
ОЗЫҚ ТӘЖІРИБЕНІ ТАРАТУ КЕЗІНДЕ ПЕДАГОГ НЕНІ БІЛУІ ҚАЖЕТ?
Рахатова К.Ж., Отарбаева Л. Л. «Өрлеу» БАҰО» АҚ Ақтөбе облысы бойынша филиалының аға оқытушылары
Әдістемелік өнімдерді жасау тәжірибесінде педагог өнімнің түрін анықтаудан жаңылмау қажет. Педагог тарапынан әдістемелік кұрал, әдістемелік нұсқау айырмашылығын анықтауда көптеген сұрақтар туындайды. Басылымдардың айырмашылығы неде? Қай өнім немен ерекшеленеді? Педагогика ғылымында берілгендей әдістемелік кұралдың әдістемелік нұсқаулықтан айырмашылығы тәжірибе нұсқауымен бірге теориялық ережесі қатар жүреді. Әдістемелік нұсқаулықта сұрақтардың теориясы аз беріледі. Әдістемелік құрал - әдістемелік өнімнің бір түрі болып есептеледі (дидактикалық материалдар, әдістемелік жасалым, әдістемелік құралдармен бірге). Әдістемелік құрал ақпараттардың нақты тәртібін, логика және қандай да бір тақырыпты зерделеуді көздейді. Әдістемелік құралға оңды тәжірибеге негізделген жеке әдістемелер кіргізіледі. Әдістемелік құралдың нақты кімдерге (педагогтарға, ата-аналарға, ұйымдастырушы педагогтарға, әдіскерлерге, класс жетекшілерге) арналғандығы туралы көрсетілуі тиіс. Осыған сәйкес стилі, термині, әдістемелік құралдың көлемдік шегі берілуі тиіс. Әдістемелік құралдың құрылымы: титул беті, аннотация, автор (авторлар) туралы мәлімет, кіріспе, мазмұны, тақырып бойынша әдебиеттер тізімі, қосымша. Әдістемелік құрал мазмұны түрлі мазмұндағы сұрақтармен байланысты болуы мүмкін: нақты педагогикалық проблемалардың шешімі, көпшілікке арналған шара өткізу, зерттеушілік жұмыс жүргізу, оқу бағдарламасының жекелеген тақырыптарын зерделеу және т.б.. Әдістемелік ұсыным құрылымын келесідей жүйемен құруға болады: -түсіндіріп жазу (әрекет тәжірибесі негізінде), зерттелген сұрақ бойынша не ұсынылады (кезеңімен) және қалайша (қандай әдіс-тәсілдер көмегімен); -ұйымдастырушылық сұрақтардың шешімін табуға кеңес беру (мысалы, ұйымдастыру комитетінің жұмыс жоспарын құру, өткізілетін іс-шара мен оның өткізілу мерзімі кезеңдерін анықтау, берілетін тапсырмаларды бөлу, жарнамалық компаниялармен қамтамасыз ету және т.б.); -материалдық-техникалық қамтамасыз етуге кеңес беру (интернет-ресурстар); -қаржылық тұрғыдан (өткізілетін іс-шараны қаржыландыру көзі және жұмсалатын қаржы); -кадрмен қамту (сараптаушыларға қойылатын талап және т.б.). Әдістемелік жасалым – бұл сабақтың, оқу бағдарламасының, оқытылатын пәннің немесе курстың тақырыбына сәйкес қолданылатын, оқытудың әдіс-тәсілдерінің мазмұнын ашатын әдістемелік өнім түрі. Әдістемелік жасалым жеке немесе ұжымдық жұмысқа бағытталуы мүмкін. Әдістемелік жасалымда көрсетіледі: -нақты сабақ жасалымы; -сабақтар топтамасының жасалымы; -пәнді оқытудың жеке (авторлық) әдістемесінің жасалымы; -пәнді оқытудың жалпы әдістемелік жасалымы; -тәрбиенің жаңа формалары, әдіс-тәсілдері немесе құралдарының жасалымы; -пәнді оқытудағы материалдық-техникалық жағдайды ескерген өзгерістер жасалымы.
ОЗЫҚ ТӘЖІРИБЕНІ ТАРАТУ КЕЗІНДЕ ПЕДАГОГ НЕНІ БІЛУІ ҚАЖЕТ?
Рахатова К.Ж., Отарбаева Л. Л. «Өрлеу» БАҰО» АҚ Ақтөбе облысы бойынша филиалының аға оқытушылары
Әдістемелік жасалымға қойылатын талаптар: 1.Әдістемелік жасалым мазмұны тақырып пен мақсатқа дәл сәйкес болу керек. 2.Әдістемелік жасалым мазмұнында білім беру үрдісін ұйымдастырудың қажетті тұсы, әдіс-тәсілдер мен әдістемелік форма, заманауи техникалық және ақпараттық құралдарды тиімді пайдалану көрсетілуі қажет. 3.Педагогтардың жұмысында қолданылатын нақты материалдарды (тапсырмалар үлестірмесі, сабақ жоспары, лабораториялық жұмыстарды өткізу ережесі, сызба карточкалары, тест тапсырмалары, деңгейлік тапсырмалар және т.б.) қамтуы тиіс. Дидактикалық материалдар – оқу құралының ерекше түрі, қамтитын көрнекіліктері: аудиторияда, үйде, сабақтарда қолданылатын немесе класс (топ) алдындағы педагогтың пайдаланатын карталары, кестелері, мәтінмен, санмен және суреттермен көрсетілген кеспе жиынтықтары, реактивтер, өсімдіктер, жануарлар және т.б., соның ішінде ақпараттық технология базасында қамтылған материалдар. Дидактикалық материалдардың түрлері: • оқушыларды түрлі ақпарат көздерімен (оқулықтар, карталар, анықтамалықтар, сөздіктер, электронды ресурстар және т.б.) оқытатын дидактикалық мәтіндер; • танымдық қабілетті дамытуға арналған жалпы жоспар; эксперименттің дайындығы мен жүргізілуі; физикалық құралдарды зерттеу; ғылыми-техникалық зерттеулерді жүргізу; өлшеу әрекеттері; функционалдық қажеттіліктің сызбасын талдау; кестелерге талдау жүргізу; • логикалық ойлау операцияларын қалыптастыратын жадынамалар (нұсқаулар): салыстыру, қорыту, классификация, талдау, жинақтау; • себеп-салдарлық байланысты бекітуге арналған салыстыру, талдау, дәлелдеу қабілетін қалыптастыратын тапсырмалар; • жаңа материалды ұғынудың логикалық сызбасы көрсетілген нұсқау- кеспелер; • түсіндірме суреттерімен кеспе-кеңестер, дидактикалық материалдар; • лабораториялық жұмыстар мен шұғыл тәжірибелерді жүргізуге нұсқаулар; • өзін бақылауға арналған тест жұмыстары. Оқу-әдістемелік кешен (топтама) – оқу бағдарламасының, оқу-теориялық, оқу-әдістемелік, тәжірибелік және көрнекі материалдар, тест және бақылау жүйелерінің жиынтығы. Білім жетілдірудің белгілі бір тақырыбына, белгілі бір пәннің сабақ түрлеріне арналынады. Әдістемелік нұсқаулық (ӘН) – бірыңғай нормалар мен жұмыс түрлерін орындау ережесін, стандарт талабын бекітетін құжат. Әдістемелік нұсқаулық жұмыстарды жүргізу тәртібін, мекемедегі білім беру қызметін, жауапты тұлғалардың бастамаларын үйлестіреді. Мекеме басшылары сәйкес мәселеге байланысты (әдістемелік нұсқаулықты дайындау туралы) құрылымдық бөлімшелерге тапсырмалар береді. Құрастырылған әдістемелік нұсқаулық жобасы заңды немесе тәуелсіз сарапшылар тарапынан өткізіледі. Нұсқаулық мекеме басшысымен бекітіледі. Білім мазмұны педагогтердің озық тәжірибелерімен, жаңа біліктермен, ақпараттарды қабылдау қабілеттерінің дамуымен, ғылымдағы шығармашылықты тәжірибеде тиімді қолданумен ерекшеленеді. Озық тәжірибені таратуды әдістемелік жетелеу-біліктілікті арттыру жүйесі міндеттерінің бірі болып қала бермек, сол себептен педагогтерге ықпал ету арқылы инновациялық дағдыны арттыра түсуіміз қажет.
ЖОБАЛЫҚ ӘДІС – БҰЛ ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ ТҰЛҒАНЫ ДАМЫТУДЫҢ ШАРТЫ
Жакыпова Назима Балапановна «БАҰО «Өрлеу» АҚ филиалы
Алматы облысы бойынша ПҚ БАИ Соңғы кезде оқушылардың оқу үрдісіне деген қызығушылығын жоғалту үрдісі байқалады, сондықтан сыныптық сабақ жүйесіндегі көптеген мәселелерді шешетін білім беруді ұйымдастырудың жаңа әдістері мен формаларын іздестіру қажет. Оқушылардың оқу ісіне деген қызығушылығын ынталандыру үшін, жоба әдісін оқушылардың оқуын ынталандыруды арттырудың бір шарты ретінде қолдану. Ол әрдайым мектеп оқушыларының (жеке, жұп, топ) тәуелсіз қызметіне бағдарланған болуы қажет. Жаңару қағидаттарының бірі - білім мазмұнын жеке бағдарлау болып табылады. Оқушының жеке қасиеттерін білім беру үдерісінің орталығына орналастыратын, оның қабілеттерін, мүмкіндіктері мен ерекшеліктерін ескере отырып, оқушыға бағдарланған көзқарас, ғылыми-зерттеу бағдарламасын құруға ерекше назар аударады. Нәтиже - өз іс-әрекеттерінде айналадағы әлемнің оқушыларының толыққанды дамуы, оларда жаңа білім алуға және оны тиімді түрде құруға, осы іс-әрекеттің нақты тақырыбына айналуға мүмкіндік береді. Жоба әдісі мектеп оқушыларына түрлі құбылыстар мен фактілер арасындағы гармоникалық байланыстарды көруге көмектеседі. Заманауи қоғамда орын алатын көптеген өзгерістер шығармашылық және жемісті жұмыс істеуге мүмкіндік беретін адамның қасиеттерін талап етеді. Сондықтан қарама қайшылықтардың бірі: заманауи қоғамның шығармашылық қабілеттерін дамытудың жеткіліксіз деңгейіне емес, шығармашылық ойлауға және жұмыс істеуге қабілетті дамыған тұлғаның қажеттілігі арасында. Жоба- грек тілін аудару кезінде - осы зерттеу әдісін, яғни ересектердің арнайы ұйымдастырған әрекеттер кешенінің балалары өздігінен жүзеге асырып, шығармашылық туындыларды құруға жетелейді. Жоба әдісі - практикалық тапсырма жобаларын үнемі күрделендіруді жоспарлау үдерісінде білім алуға және үйренуге болатын білім беру жүйесі. Осыған байланысты үлкен мүмкіндіктер оқушылардың жобалық жұмыстарын ашады. Жобаның қызметі оқушылардың шығармашылық әлеуетін дамытады, оқу үдерісінің сапасына оң әсер етеді. Жобаның әдісін қолдану тұлғаның толыққанды дамуына әсер етеді, білімнің және шығармашылықтың жеке басының мотивациясын дамытады, оқушылардың танымдық мүмкіндіктері мен шығармашылық белсенділігін кеңейтеді; теориялық білімдер мен тәжірибелік дағдыларды қалыптастырады, өз таңдаған қызмет саласына жеке тұлғаның шығармашылық қабілеттерін ашып, өзін-өзі жүзеге асыруға, өзін-өзі анықтауға көмектесетін білім мен дағдылардың деңгейін жоғарылатуға ықпал етеді. Жобалар арқылы оқытудың басты міндеті - балаларды қоршаған орта туралы оқытушымен зерттеу. Оқушыларды оқыту жобасы - өз мүмкіндіктеріңізді, топта немесе өзіңізді қызықтыратын бірдеңе жасауға мүмкіндік беру; - бұл өзіңізді білдіруге, қолыңызды сынауға, өзіңіздің біліміңізді қолдануға, пайда көруге және қол жеткізілген нәтижелерге қол жеткізуге мүмкіндік беретін қызмет; - бұл оқушылардың өздерін мақсат және міндет түрінде тұжырымдайтын қызықты мәселені шешуге бағытталған, бұл қызметтің нәтижесі - бұл мәселені шешуге мүмкіндік беретін тәсіл - ашылған адам үшін өзекті және қызықты және маңызды.
ЖОБАЛЫҚ ӘДІС – БҰЛ ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ ТҰЛҒАНЫ ДАМЫТУДЫҢ ШАРТЫ
Жакыпова Назима Балапановна «БАҰО «Өрлеу» АҚ филиалы Алматы облысы бойынша ПҚ БАИ
Бүгінгі мектептің алдында белсенді, шығармашылық білім беру мәселесі өткір болып келеді. Оқу процесін қызықты әрі қызықты етуге, мектепте алған білімдерінің маңыздылығын және олардың өмірде практикалық қолданылуын анықтау қажет. Жоба әдісі балаларды тәуелсіз зерттеу жұмыстарына шығаратын проблеманы қалыптастыруды қарастырады. Жоба бойынша жұмысқа кең мүмкіндіктер беріп, оқушылардың әрқайсысы жұмыс жасай алады. Бұл тәжірибе жоғарыда көрсетілген қайшылықты жоюға бағытталған, себебі жобаның қызметі оқушылардың шығармашылық қабілеттерін және оларды іске асыру қабілетін дамытады. «Оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамыту құралы ретінде жобалар әдісі» тәжірибесінің перспективасы - оқушылардың жобаларды құруға қосылуы, олар өздерінің жаңа өмірлік қабілеттеріне, адам өмірінің және қоғамның өзгеріп келе жатқан жағдайына бейімделу қабілетін дамытуға мүмкіндік беретін жаңа рөлге ие болу мүмкіндігін береді. Осы орайда жұмыс тәжірибесінің қалыптасуына келесі факторлар әсер етеді: • топтағы балалар проблемаларын зерттеу; • әріптестердің тәжірибесін зерттеу. Сол себепті мектеп алдына мынадай міндеттер қойылады: • оқушыларды дербес білім алуды, алынған ақпаратты өңдеуді және ортақ пайдалануды ынталандыратын оқу ортасын құру. • ақпараттық кеңістікті жылдам шарлау; • әртүрлі пәндер бойынша оқушылардың қабілеттерін дамытуға жағдай жасау; • оқушының жүктемесін азайту.
Жоба жіктемесі
Қатысушылар тізімі бойынша: жеке шағын жұптық топтық
Мазмұны бойынша: монопроектілер (жеке оқу орны) интегративтік (екі немесе одан да көп білім беру бағыттары)
Ұзақтығы бойынша: қысқа мерзімді (1-4 апта) орта мерзімді (1 айға дейін) ұзақ мерзімді (жартыжылдық, оқу жылы)
Жобалық қызметтің басым түрі бойынша: ақпараттық шығармашылық зерттеушілік жобаға бағдарланған
Жоба бойынша жұмыс: Бірінші кезең - «Тақырыптарды таңдау» Мұғалімнің міндеті балалармен бірге тереңірек зерттеу тақырыбын таңдау, когнитивтік қызметтің жоспарын жасау болып табылады. «Үш мәселе» моделін қолданумен байланысты енгізудің бір жолы: «Мен не білемін?», «Сіз не білгіңіз келеді?», «Сіз қалай білесіз? Жоба шеңберінде білім беру жұмысын ақпараттық жинау және жоспарлау. Балалардың танымдық белсенділігін жүзеге асыру үшін жағдай жасау бойынша мұғалімнің міндеті Екінші кезең - жобаны іске асыру: Оқытушының міндеті - балалар жоспарларын жүзеге асыру үшін топта жағдай жасау. Жобаларды іске асыру түрлі іс-шаралар (шығармашылық, тәжірибелік, өнімді) арқылы жүзеге асырылады. Үшінші кезең - таныстырылым Маңызды ұсыныс балаларға арналған құнды өнім болып табылатыны маңызды Өнімді құруға кіруге мектеп жасына дейінгі балалар шығармашылық әлеуеті ашылып, жобаны іске асыру барысында алынған ақпараттар пайдаланылуда Төртінші кезең - рефлексия
ЖОБАЛЫҚ ӘДІС – БҰЛ ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ ТҰЛҒАНЫ ДАМЫТУДЫҢ ШАРТЫ
Жакыпова Назима Балапановна «БАҰО «Өрлеу» АҚ филиалы Алматы облысы бойынша ПҚ БАИ
Осыған орай, физика сабағында оқу үдерісін ұйымдастырудың табысты жолдарының бірі – жоба әдісі. Жоба әдісі арқылы оқушылардың қандай да бір мәселені өздігінен зерделеп, зерттеуге итермелейді. Сонымен бірге нәтижесін көпшілікке таныстырып жариялаудан тұратын оқу-танымдық іс-әрекеттерінің жиынтығын қамтиды. Жоба әдісі барысында оқушылардың коммуникативтік, күрделі мәселелерді шешу жолындаға ізденістік және өз іс-әрекетіне рефлексия жасай білу қабілеттері дами түседі. Жоба әдісі пәнаралық байланысты нығайтып, екі немесе одан да көп сабақтар бойынша кіріктірілген сабақтар ұйымдастыруға мүмкіндік береді. Жоба әдісін қолдану сабақта мұғалім қызметінің өзгеруіне әкеледі. Мұғалім дайын білімді берушіден өз оқушыларының ізденістік, зерттеушілік, шығармашылық қабілеттерін дамыту арқылы танымдық әрекеттерін ұйымдастырушыға айналады. Сабақ барысында немесе сабақтан тыс орындалатын жоба жұмыстарын орындауда оқушылардың зерттеушілік дағдылары жетіліп, ішкі уәжі артады. Оқушылар білімді өздігінен ізденіп, оларды талдап, дамыту арқылы қорытынды жасайды. Жоба әдісі оқушылардың өз бетінше ізденуіне бағытталған жұмыс болып табылады. Оқушылар белгіленген уақыт аралығында жеке, жұппен немесе топпен орындауы мүмкін, сондықтан ол бірлескен оқу тәсілімен толық үндестік табады. Физика сабағындағы жоба әдісі оқушылардың зерттеушілік, шығармашылық қабілеттерінің артуына мүмкіндік береді. Осылайша, жоба технологияларын қолдану физика пәні бойынша оқу сапасының көтерілуіне әсерін тигізіп қана қоймай, пәнаралық байланыс орнатады және пәнді оқыту тиімділігін арттырады. Оқушыларды жоба орындау және зерттеу әрекетіне үйрету барысында қойылатын міндеттер төмендегідей болуы мүмкін (2): – оқушылардың танымдық қызығушылықтарын дамыту; – шығармашылық қабілеттерін қалыптастыру және дамыту; – проблема қою және оны шешудің тәсілдері мен жолдарын дамыту; – өздігінен ізденуге ынталандыру; – білім алушылардың өз әрекеттеріне жауапкершілік сезімін ояту; – оқушының бойында коммуникативтік дағдылар қалыптастыру; – білімді күнделікті өмірде қолдана білу дағдыларын қалыптыстыру. Жоба тақырыптарын анықтауда мұғалім мен оқушылардың біліктілігі, шығармашылығы қажет. Физиканы оқытуда бір қатар тақырыптарды атауға болады, мысалы: «Су құбыры», «Су көлiгi», «Ауада ұшу», «Табиғаттағы және техникадағы жылу берілу», «Жылу құбылысының тірі организмдегі ролі», «Суық кездегі адам», «Жылу машиналары және табиғатты қорғау», «Көздiң көру кемістігі және олардың түзету әдiстері», «Ғарыш саласының қазіргі жетістігі», «Күн мен жұлдыздардың энергиясы», «Радиактивті сәулелерден қорғану» (1). Жоба жұмыстарының түрлері: зерттеушілік жоба, ақпараттық жоба, шығармашылық жоба, рөлдік ойын жабасы, т.с.с. Жоба әдісін қолдануға қатысты негізгі талаптар: - ізденісті қажет ететін проблемалық мәселенің болуы; - күтілетін нәтиженің тәжірибелік және танымдық болуы; - оқушылардың өз бетінше жұмыс істеу әрекеттері; - мазмұндық құрылымы; - зерттеу әдістерін қолдану.
ЖОБАЛЫҚ ӘДІС – БҰЛ ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ ТҰЛҒАНЫ ДАМЫТУДЫҢ ШАРТЫ
Жакыпова Назима Балапановна «БАҰО «Өрлеу» АҚ филиалы Алматы облысы бойынша ПҚ БАИ
Физика сабағында жоба әдісін қолдануда физикалық заңдар мен заңдылықтарды зерттеуге, негізгі ұғымдар мен түсініктерді нақтылауға, физикалық шамаларды өлшеу дағдыларын қалыптастыруға, физикалық құбылыстармен процестерді басқару мүмкіндігін көруге, зерттелетін шынайы құбылыстар мен процесстерді бейнелейтін физикалық аспаптар, құралдар мен құрылғыларды қолдана білуге, табиғи құбылыстарды танып білу үшін физикалық тәжірибенің мәнін түсінуге, теориялық және тәжірибелік білімдердің үндестігін қалыптастыруға мүмкіндік беретіні анық.
МЕКТЕП – ӨМІРГЕ ДАЙЫНДАУ ЕМЕС, МЕКТЕП – ӨМІРДІҢ ӨЗІ...
Ғалымжанов Баянғали Ғалымжанұлы., филология магистрі, «Өрлеу» АҚФ Біліктілікті арттыру ұлттық орталығы Астана қаласы бойынша педагогикалық қызметкерлердің біліктілігін арттыру институты, тренер
Жақсы сабақ - мұғалім сабаққа кірместен басталады... Ендеше, қазіргі таңдағы біздің жақсы сабағымыз қайсы?... Біз жақсы сабақ жасауға кедергі жасаған мынадай келеңсіздіктерден бүгін арыла алдық па? • Күнделікті сабақтарымыздағы бірсарындылықтан; • Өткізілетін ашық сабақтар мен күнделікті сабақтарымыздың ара қашықтығынан; • Жоспарлаудың жалаңдығынан; • Өткізген әрбір сабақтарымыздың сараланып талданбайтындығынан; • Сабаққа шала дайындалатындықтан; (фантазияның кемдігі, логикалық ойлаудың аздығы, шығармашылықтың төмендігі, сыни ойлаудың жетіспеушілігі т.б.) • Сабақ мақсатын нақты қоя алмайтындықтан; (үлкен, жалпылама қойылуы) • Мектептің әкімшілігі мен келетін комиссияның қаһарына ілікпеу үшін жасандылыққа барудан; • Көрсеткішке жұмыс жасаудан; • Пайыздық өлшемдермен шектелуден; • Сабаққа қатыссыз құжаттармен, жұмыстармен бас қатырудан; т.б. ойланып көрейік... Егер осындай қордаланып қалған кедергілерден құтылуға тырыса отырып, бар күшімізді сабаққа ғана салсақ, жақсы сабақ бізден де шығуы тиіс! Мемлекет қазіргі таңда жақсы сабақ жасау үшін мұғалімнің біліктілігін арттыруға деңгейлік курстар арқылы үлкен көмек жасады. Сол көмекті біз қаншалықты пайдалана алдық, мәселе осында болып тұр. Тәжірибені зерттеу кезінде мұғалімдердің жақсы сабақ жасауда әлі де дағдылана алмай жатқаны анық байқалады. «Мен сияқты жаса» принципімен жұмыс жасауға болмайтынын, біреуді қайталап алысқа шаба алмайтынын, көргенін ғана жасау арқылы жаңаша сабақ жасалмайтынын бәрі де түсінген сияқты. Ендеше, қазіргі уақыт әрбір мұғалімнен пәндік білімінен бөлек шығармашылықты, ізденісті, тапқырлықты, психологияны, режиссёрлықты, сыни ойлауды, логиканы т.б. талап етіп отыр. Бір сабақ жасау - сырттай қарағанда жеңіл көрінгенімен, сол сабақта әр оқушының әлемін жасау оңай емесі ақиқат. Ендеше, заман талабына сай оқытуда жаңа қадамдар қалай болу керек, сосың қарапайым мұғалім үшін алгоритмін ұсыну керек-ау деп ойлаймын. Ең алдымен мұғалім сабаққа дайындалу кезінде өткен сабағына талдау жасай отырып, кері байланысты жүйелі зерттеуі шарт. Осы тұста әрбір мұғалім өткен сабақта не сәтті болды? Не сәтті болмады? Нені жақсартуға болады? Мен өз дағдыларымды нені дамыта алдым? Нені өзгертуге болады?деген сұрақтар төңірегінде ойлана отырып, ой қорытуы аса маңызды. Одан кейін оқуды және оқытуды басқару бойынша мына сұрақтарға мұқият ойланып, өз шешімдерін шығаруы керек-ақ... • мен оқушыларды қалай қарсы аламын? • мен сабақты қалай бастаймын? • мен оқушыларды топтарға қалай және неліктен біріктіремін? • оқушылардың барлығына бірдей мақсат қойылды ма? • мен оқыту үшін бағалауға оқушыларды қалай қоса аламын? • тілдік кедергісі бар оқушыларға идеяны қалай түсіндіре аламын? • жылдам және қандай да бір кедергісі бар оқушыларды дамыту үшін не істеуім керек? • менің өзімнің жеке міндеттерім қандай болады? Осы сұрақтардың жауабын анықтап білгеннен кейін пәнге қатысты мына сұрақтарға ойланса... • Осы сабақтағы ең басты сұрақ? Неліктен біз осы сұрақты қарастырамыз? • Сыныптағы оқушылар осы тақырып туралы нені біледі? (диагностикалық бағалау және/немесе стартер жаттығу) • Осы сабақтың мақсаты қандай? (оқушылар нені біледі және нені үйренеді/нені жасай алатын болады? • Осы тақырыпты тұжырымдамалық түсінуде қандай кедергілер бар? • Оқу мақсаттарына жету үшін тұжырымдамалық кедергілерді қалай жоюға болады? • Оқушылардың барлығының белсенді қатысуын мен қалай қамтамасыз ете аламын? • Мен оқушыларға неліктен және қандай қосымша тапсырма беремін? осы сұрақтар төңірегінде толық ойланғаннан кейін ғана жоспарлауға кірісуге болады.
Жалғасы МЕКТЕП – ӨМІРГЕ ДАЙЫНДАУ ЕМЕС, МЕКТЕП – ӨМІРДІҢ ӨЗІ... Ғалымжанов Баянғали Ғалымжанұлы Жоспарлау – ең маңыздысы. Жоспарсыз құрылған шаңырақ - берік болмайтыны сияқты, жоспарсыз жұмыс та берекелі болмайды. Ал жоспар әр оқушының әлеміне жол ашуға бағытталғанда ғана жұмыс нәтижесін көруге мүмкіндік тумақ. Американдық психолог Д.Карнеги: «Мен өзім қаймақ қосылған құлпынайды жақсы көремін. Бірақ неге екені белгісіз балық құрттарды ұнатады. Сондықтан балық аулауға бара жатқанда, мен өзімнің сүйікті тағамымды емес, балықтың ұнататын асын апарамын»,-дейді. Олай болса, біз де өзімізге ұнайтын тапсырмалар мен өзімізге ұнайтын әдістерді сабаққа апара бермей, оқушының ұнататын дүниелеріне назар аудару, мүмкіндігін ескеру бүгінгі мұғалімнің басты қағидаларының бірі болып отыр. Осы тұста «Баланың жеңіне қарап өсіру» қағидасы бала қолының әлі, ойының күші жететін жұмыс беру. Кез-келген жастағы адамға түсетін жүктемелер олардың жас ерекшелігіне қарай екшеленуі өте-өте маңызды. Жас сәбидің логикалық ойлау түйсігі жетілмеген кезеңде оған артық жүктеме беруге болмайды. 5 жастағы бала 20 кг салмақтағы жүкті көтере алмайды, себебі бұлшық ет талшықтары мен сүйектері қатып, буындары бекімегендіктен организм дайын емес. Сол сияқты оқушы мүмкіндігін ескере отырып, мұғалімнің қалай сабақ беретінінен гөрі, оқушының қабылдау мүмкіндігі қандай екенін ескере отырып, білім беру маңыздырақ. Мектептің мақсаты – білгізу деп ақпараттар ағымы толассыз уақытта әр пән мұғалімі өзі білетін ақпараттарды оқушыға тықпалай берудің де қажеті шамалы екенін уақыт дәлелдеді. Бұл жердегі мәселе қалай білгізу жолы туралы ойлануда болып отыр. Түсіндіру арқылы игерілген білім ой туғызбайды. Жаттанды білім бірден мидағы жинақтаушыға орналасады. Ол – іс-әрекеттің ғана құралы. Қатаң логикалық рационалдық ой сана туғызады, нәтижесінде материалдық-прагматикалық дүниетаным орнығады да, оқушы өзінің аз түсінігін көпке балайтын тұтынушы, еліктегіш, жалтақ, көрсеқызар, алауыз қай жағдай қолайлы соның құлына айналады. Ал жүрек арқылы қабылдау - мидағы сарапшы арқылы жинақтаушыға барып орналасады. Ой туады, қиялы оянады, жан азығын жинайды, көкірек сарайы кеңиді, ой көзі пайда болады, түсінік қайраты шынығады, ғаламды ойша шарлайды, әлемді түсіну түйсігі пайда бола бастайды... Тәрбие ми арқылы емес, социогенетикалық код есебінде жүрек толқындары арқылы жан сезімі түрінде тамырды қуалайды. Нәтижесінде, табиғат құпиялары мен оның сырын терең біліп, өз жан дүниесін ұлттық құндылықтармен суарған және еркіндік, талап, шын сүю, жирену, мақсат, ой түю, қайғы, қуаныш, күлкі, ашу сияқты адами қасиеттердің бәрін бойына сіңіре отырып, оны басқара алатын туған жерін, суын, бауырын да, адамзатты да сүйіп, алайда олардың аражігін ажырата алатын жүрек күшіне ие жасампаз тұлғалар қалыптасады... Бұл – ұлы далалықтардың «ақылменен ұққан сөз, бойға жұқпас сырғанар», «ынталы жүрек сезген сөз бар тамырды қуалар» қағидасы. Сондықтан ұлы дала «оқу – ойдан озық емес»- деген. Бүгінгі біз қозғап отырған мәселеде «Балабақшаға барғаныңнан бастап, ит өмірдің әліппесімен танысасың,- дейді, Г.Сайынқызы. Ендеше, ит өмірдің әліппесімен балабақшада танысып жатсақ, мектеп – өмірге дайындау емес, мектеп – өмірдің өзі... екені даусыз! Олай болса, мектептегі оқушыға өмір сүргізе білгізу - ата-ана мен мұғалімге тікелей байланысты. Олай дейтінім, ана баланы 9 ай көтеретін болса, мектеп 99 ай білім береді екен... 99 айда оқушыны оқытудағы мақсат – оны әрі қарай мұғалімнің көмегінсіз-ақ, дамуға қабілетті ету. Бүгінгі мектеп - өзінше ойлануға, өзінше шешім қабылдауға, өзінше қадамдар жасауға, өз көзқарасын білдіруге, дәлелдеуге, құлауға, сүрінуге, қателесуге, өз қатесін өзі көруге, сезінуге бағытталуы керек-ақ. Қазіргі балаға бәрін жасап берудің қажеті жоқ. Шығыс философы Конфуций: «Адамды тамақтандырғың келсе, балық бер, ал өмір бойы тамақтандырғың келсе, қармақ ұстауды үйрет»,- дейді бұл философиялық тұжырымның бүгінгі мұғалімге астарлы түрде айтары орасан... Бүгінгі мектеп – кез-келген нәрсеге дайын болуға үйрету, әрбір сабақ өмірге айналуы тиіс!
ИНФОРМАЦИОННЫЕ ТЕХНОЛОГИИ В ПОСТКУРСОВОЙ ПОДДЕРЖКЕ ПЕДАГОГОВ
Филинова Наталья Анатольевна Филиал АО «НЦПК «Өрлеу» Институт повышения квалификации педагогических работников по Карагандинской области г.Караганда
XXI – век стремительного развития информационных (цифровых) технологий. Усилия по цифровизации приводят к созданию нового общества, где активно развивается человеческий капитал – знания и навыки будущего воспитываются с самых юных лет, повышаются эффективность и скорость работы бизнеса за счет автоматизации и других новых технологий, а диалог граждан со своими государствами становится простым и открытым. Цифровая революция происходит у нас на глазах [1]. Образование – стратегический ресурс, формирующий интеллектуальный капитал Республики Казахстан. Целью государственной политики в области образования является повышение доступности качественного образования, соответствующего требованиям инновационного развития экономики, современным потребностям общества и каждого гражданина [2]. Внедрение информационных (цифровых) технологий в систему образования как один из аспектов обновления принимает все более масштабный и комплексный характер. Процессы информатизации, ускорения внедрения новых научных открытий, быстрого обновления знаний и появление новых профессий выдвигают требования повышенной профессиональной мобильности и непрерывного образования педагогов. В Филиале АО «НЦПК «Өрлеу» ИПК ПР по Карагандинской области выстроена эффективная система методической посткурсовой поддержки педагогов с использованием информационно-коммуникационных технологий. Это сетевые профессиональные сообщества, профессиональные конкурсы, on-line лекции приглашенных преподавателей из ближнего и дальнего зарубежья, видео консультации педагогов по актуальным вопросам развития системы образования [3]. В последнее время все большую популярность приобретают серии on-line семинаров и мастер-классов по актуальным профессиональным проблемам педагогической общественности региона. Так же огромную роль в посткурсовой поддержки педагогов играют бизнес-страницы института в социальных сетях Facebook и Instagram и «Образовательный канал Өрлеу» на видеохостинге YouTube. Участвуя в работе сетевых профессиональных сообществах педагог имеет возможность: - обучаться и приобретать знания, умения и качества, необходимые современного учителю; - получать самую современную информацию по интересующей теме; получать квалифицированные консультации и советы экспертов; - иметь доступ к методической базе разработок; - общаться с коллегами на различных форумах; - публиковать свои материалы; - принимать участие в обсуждении опубликованных материалов; - участвовать в профессиональных дистанционных конкурсах [5]. Одной из форм посткурсовой поддержки педагогов является проведение ежегодного Республиканского конкурса видео-уроков и видео-лекций организаций дошкольного, среднего, дополнительного, технического и профессионального, высшего образования «Панорама педагогических идей». Организатором Конкурса является АО «Национальный центр повышения квалификации «Орлеу» при поддержке Министерства образования и науки Республики Казахстан. Конкурс стал одной из форм представления и распространения передовых педагогических идей работников дошкольного, среднего, дополнительного, технического и профессионального, высшего образования, эффективных практик по использованию современных образовательных технологий и методик. Видео-уроки победителей конкурса публикуются в открытом доступе на «Образовательном канале Өрлеу» видеохостинга YouTube (https://www.youtube.com/playlist?list=PLCZ6Ox1-6l5LU2IDlHmBz5r4Nf-iMrRls). Эти материалы играют огромную роль в методической поддержки педагога.
Продолжение ИНФОРМАЦИОННЫЕ ТЕХНОЛОГИИ В ПОСТКУРСОВОЙ ПОДДЕРЖКЕ ПЕДАГОГОВ
Филинова Наталья Анатольевна Филиал АО «НЦПК «Өрлеу» Институт повышения квалификации педагогических работников по Карагандинской области г.Караганда
В Карагандинском институте активно ведется работа по подготовке учебного видеоконтента и цифровых образовательных ресурсов (ЦОР) для педагогов организаций образования РК. В рамках методической помощи педагогам сотрудниками института были отсняты и смонтированы более 45 учебных видеороликов - это уроки, лекции, практические занятия лучших педагогов организаций образования области и профессорско-преподавательского состава филиала [6]. А также ведется работа по проектированию цифровых образовательных ресурсов по предметам общеобразовательной школы. Все эти материалы так же размещены на «Образовательном канале Өрлеу» видеохостинга YouTube (https://www.youtube.com/channel/UCXC-idU18buI-_kCBLU16-g). Цифровые образовательные ресурсы (ЦОР) – это цифровые дидактические материалы по изучаемым дисциплинам, обеспечивающие обучение в интерактивной форме: фотографии, видеофрагменты, статические и динамические модели, объекты виртуальной реальности и интерактивного моделирования, звукозаписи и иные учебные материалы. Одной из целей использования ЦОР является развитие интеллектуальных возможностей учащихся в информационном обществе, а также повышение качества обучения на всех ступенях образовательной системы. Применение ЦОР является одним из важных способов повышения эффективности процесса обучения, которое позволяет учащимся: - вести работу в оптимальном для них темпе; - обучаться на том уровне, который наиболее соответствует уровню их подготовленности и психофизическим характеристикам; - вернуться к изученному ранее материалу, получить необходимую помощь, прервать процесс обучения в произвольном месте, а затем к нему вернуться; - наблюдать динамику различных процессов, взаимодействие различных механизмов и т. п.; - управлять изучаемыми объектами, действиями, процессами и видеть результаты своих воздействий; - легко преодолевать барьеры психологического характера; - отрабатывать необходимые умения и навыки. Использование разнообразных ЦОР при подготовке к урокам освобождает педагога от необходимости разрабатывать собственные материалы. По мимо «Образовательного канала Өрлеу», в настоящее время, можно говорить о нескольких успешных отечественных Интернет-ресурсов ЦОР, таких как: - Портал компании Bilim Media Group (http://bilimmedia.kz/), который содержит большое количество ЦОР для начальной и средней школы; - Портал NIS Play (http://play.nis.edu.kz/), на котором собрана большая коллекция полезных ЦОР по школьным предметам для начального, среднего и старшего звена; - Портал Qazaqstan tarihy (https://e-history.kz/), на котором размещены ЦОР по Истории Казахстана от древних времен до современного периода. Придать процессу повышения квалификации непрерывный характер может и сама школа. Практика показывает, что эффективность курсовой и послекурсовой подготовки значительно возрастает, если школа становится самообучающейся организацией и обучающей организацией для педагогов других школ, родителей, местного сообщества. [3]. Различные посткурсовые методические мероприятия, такие как конференции, семинары, профессиональные конкурсы способствуют развитию учителя как личности и профессионала. Но, безусловно, ключевая роль в обеспечении непрерывного процесса образования педагога принадлежит самообразованию. В помощь педагогам региона Институт на своем сайте (http://www.orleu-krg.kz/) предоставляет ресурсы электронной библиотеки научно-методических изданий, информацию о международных и национальных образовательных проектах и профессиональных конкурсах, Интернет-ссылки на лучшие сетевые сообщества педагогов, цифровые образовательные ресурсы, дистанционные курсы, сетевые университеты, образовательные порталы и другие электронные библиотеки. Таким образом, Институт предоставляет учителям новые возможности и для развития ИКТ-компетентности, и для профессиональной самореализации.
КУРСТАН КЕЙІНГІ ӘДІСТЕМЕЛІК ҚОЛДАУ-ПЕДАГОГТЕРДІҢ ҮЗДІКСІЗ ДАМУЫ
Самеков Мейрбек Нурланович «Өрлеу» БАҰО АҚ филиалы Жамбыл облысы бойынша ПҚ БАИ
Білім беруді жаңартылған бағдарлама аясында енгізу мұғалімдердің өз біліктілігін үнемі жетілдіріп отыру, оқытудың жаңа әдіс-тәсілдерін меңгеру, сабақ жоспарлауда тиімдісін таңдап қолдануы маңызды мәселеге айналып отыр. Бұл мәселені іске асыру педагогтердің үздіксіз дамуы мен ізденуіне әкелуде. Педагогтердің кәсіби деңгейі мен құзіреттіліктері тікелей оқушыларының білім жетістіктерінің сапасына байланысты. Республика педагогтері жаппай қысқа мерзімді және жаңартылған бағдарлама аясында біліктілікті арттыру курстарынан өтуде. Олардың курстан алған білік пен білімдерін шыңдауда мектеп тәжірибесі үлкен ықпалын тигізуде. Сонымен қатар, мұғалімдердің үздіксіз кәсіби дамуын жүзеге асыру мақсатында әдістемелік жұмысының тиімділігін қамтамасыз ететін білім берудегі инновациялық үрдістермен қолдау көрсету негізгі бағытқа айналды. Біліктілікті арттыру курстары мұғалімдердің тәжірибесінде маңызды кезең болып табылады және шығармашылық ізденуді қажет етеді. Яғни, мұғалім мамандығын жетілдіру- нәтижеге бағытталған әдістемелік жұмыстың негізі болып табылады. Әдістемелік қолдау- әдістемелік жұмысты үнемі жетілдіру, оның ғылыми негізі оқытудың сапасын, оқушылардың оқу жетістіктерінің сапасын көтеру мақсатында оқудың барысында жүргізіледі.[1] Курстан кейінгі әдістемелік қолдау мұғалімдердің пәндік ерекшелігін ескеріп, оқыту аясында алған білімі мен дағдыларын неғұрлым тиімді пайдалануға көмектеседі. Біліктілігін арттырған педагогтердің кәсіби дамуын курстан кейінгі қолдау, институттың білім беру ұйымдарымен біріккен өзара іс-қимылы мұғалімдердің кәсіби дамуын жетілдіру жағдайында маңызды рөл атқарады. Курстан кейінгі қолдау орта білім беру ұйымдары педагогтерінің практикалық қызметінде жаңартылған бағдарламаның инновациялық әлеуетін барынша іске асыру және оқушылардың оқу жетістіктерінің сапасын арттыруға мақсатты түрде жағдай жасау. Мұғалім тәжірибесінің негізі- сыныптағы сабақ. Сабақ білім беру жүйесі қызметінің ең бастты нәтижесіне елеулі әсер етеді және әр оқушыны жеке тұлғалық тұрғыдан дамытады. Мұғалімдерге қолдау көрсету үшін орта және қысқа мерзімді жоспарлауда бірлескен жұмыс, мұғалімнің өзін-өзі ұстауда эмоционалдық және әлеуметтік аспектілерін арттыруға ықпал ету маңызды бағыт болып табылады. Тренерлер әдістемелік қолдау кезінде сыныптағы мұғалімдер жұмысын қадағалайды, сабақтың күшті жақтары мен өткізу барысын талдайды және әрі қарай дамуды жақсартуға қажет ететін бағыттарын айқындап, бағамдайды. Педагогтердің кәсіби қиындықтары мен табысты тәжірибесі туралы ақпараттарды өңдеп, талдау жұмыстарын жүргізеді. [3] Тренерлер нақты-жағдаяттаррды қадағалау барысында курстан кейінгі әдістемелік қолдауды жоспарлайды (семинарлар, тренингтер, онлайн семинарлар т.б.), мұғалімнің өзгеру үрдістері туралы рефлексия жасайды, анықталатын кәсіби қиындықтарды еңсеру бойынша ұсыныстар әзірлейді. Әсіресе ақпараттық, әдістемелік, ұйымдастырушылық ресурстар жеткіліксіздігі көрінетін мәселелері бар ауылдық мектеп жағдайындағы ауыл мұғалімдеріне өзекті.[2] Мұғалімдердің проблемалық мәселелерін жүйелеу негізінде ауыл мектептеріне әдістемелік десанттар ұйымдастырылады. Әдістемелік десанттың мақсаты білім беру бағдарламаларының инновациялық әлеуетін практикалық іске асуын курстан кейінгі қолдау. Әдістемелік десант бағдарламасы келесі кезеңдерден тұрады: 1. Сабақты бақылау. Мұғалімдердің оқыту мен оқу тәжірибесін бақылау. 2. Жеке кеңес беру. Кәсіби қиындықтарын анықтау және оларды жою бойынша жеке ұсыныстар беру. 3. Кәсіби даму басымдықтары мен мақсаттарын айқындау. 4. Мектеп басшыларының қатысуымен дөңелек үстел немесе семинар өткізу. Әдістемелік қолдау жүргізу кезеңінде бақылау, тәжірибені зерттеу, әңгіме-сұхбат, сауалнама жүргізіледі.Жалпы айтқанда, курстан кейінгі кезеңде Бағдарлама идеясын жүзеге асыру негізінде ынтымақтастық ортасын ұйымдастыру, диалог құру, оқушылардың сыни тұрғыдан ойлауын дамытуын пайдалануды бақылауда мұғалімдердің өз іс-әрекетін көрсету.
КУРСТАН КЕЙІНГІ ӘДІСТЕМЕЛІК ҚОЛДАУ-ПЕДАГОГТЕРДІҢ ҮЗДІКСІЗ ДАМУЫ
Самеков Мейрбек Нурланович «Өрлеу» БАҰО АҚ филиалы Жамбыл облысы бойынша ПҚ БАИ
Тренермен ынтымақтастықта мұғалімдер белгілі бір мерзімде өзгеріс енгізуді жүзеге асыруда нақты қадамдарын анықтайды. Мұғалім өз іс-әрекетін өзін-өзі талдау аясында тәжірибесін өзгертеді, кәсіби және жеке тұлғалық әлеуетін ашу мақсатында өздігінен ізденіп, дамиды. Өз пәнінің оқу бағдарламасы талаптарын ескере отырып, орта және қысқа мерзімді жоспарлауда мақсат қоя алады. Мектептерде тəжірибе алмасу үшін жағдай жасалған, мұғалімдердің кəсіби дамуы растайтын материалдар жүйеленген. Семинарға қатысушылар кері байланысы курстан кейінгі кезеңде сертификатталған мұғалімдерді тренерлік қолдау қажеттігі өзекті екендігін көрсетуде. Мұғалімдерді орта жəне қысқа мерзімді жоспарлау аясында əдістемелік қолдауда: – оқушылардың тақырыпты терең түсінуге қолжеткізуге бағытталған, сыни тұрғыдан ойлауына септігін тигізетін жоспарлау жəне сұрақтарды қоюына назар аудару (Блум таксономиясы бойынша); – оқушы жұмысы мен уəжін дамытуда, өзінің оқуында рефлексия дағдыларын жақсарту əдістерін анықтауда қалыптастырушы бағалау əлеуетін пайдалану; – оқу міндеттерін шешу үшін нақты қажеттілігін есепке ала отырып, АКТ құралдарын толық көлемде пайдалануға баса назар аудару; – сыни тұрғыдан ойлауға үйрету; – оқу мен оқытудағы АКТ; – жаңартылған білім беру мазмұны аясында тиімді сабақты жоспарлау тəсілдері көрсетіледі.[3] Қазіргі уақытта мұғалімдерді курстан кейінгі қолдау нормативтік құжаттарға сəйкес жүзеге асырылады, жүйелі жəне жоспарлы сипатқа ие ресурстармен қамтамасыз етілген жəне бағдарламаның негізгі идеяларын мектеп тəжірибесіне енгізу əдістерін өзгерту мақсатында мұғалімдердің білім алу қажеттіліктерін қанағаттандыруға бағытталған. Кәсіби-білімдік шыңдалуға ықпал ететін ортада педагог іс-тәжіримен алмасуға, үйренуге, ақпараттармен бөлісуге, өзгеруге және кәсіби дамуға, өз әлеуетін ашуға мүмкіндік алатыны сөзсіз. Сонымен қатар мұндай әдістемелік қолдау педагогтерге білім беру саласындағы өзгерістерге шұғыл бейімделу, өзін-өзі таныту, өзін-өзі жүзеге асыру қажеттіліктерін қанағаттандырады. Педагогтерге курстан кейін әдістемелік қолдау көрсету іс-әрекеттері кәсіби-педагогикалық желілік қауымдастықтар аясында да ұтымды түрде жүзеге асырылуда. Болашақта мұғалімдер курстан кейінгі қолдау арқылы ынтымақтастықта жұмыс жүргізе отырып, кәсіби қызметінің дамуын жетілдіре түсіп, оқу сапасының жоғарылауына әсерін тигізері сөзсіз.
Кейс – стади как эффективная форма посткурсового методического сопровождения учителя Клименко Н.А. тренер НДО «Самопознание»
Метод кейсов способствует развитию умения анализировать ситуации, оценивать альтернативы, выбирать оптимальный вариант и планировать его осуществление. Преимуществом кейсов является возможность оптимально сочетать теорию и практику. И если в течение учебного цикла такой подход применяется многократно, то у педагогов вырабатывается устойчивый навык решения практических задач. Родиной современного метода является Школа бизнеса Гарвардского университета. В период с 1909 по 1919 гг. обучение происходило по схеме, когда учеников-практиков просили изложить конкретную ситуацию (проблему), а затем дать анализ проблемы и соответствующие рекомендации. К кейс-технологиям относятся: • метод ситуационного анализа (метод анализа конкретных ситуаций, ситуационные задачи и упражнения; кейс-стади); • метод инцидента; • метод ситуационно-ролевых игр; • метод разбора деловой корреспонденции; • игровое проектирование; • метод дискуссии. Кейс-стади – (от английского “case study” – изучение ситуации) качественный метод изучения явлений на основе конкретных ситуаций. Сущность кейс-стади – изучение общих закономерностей на примере анализа конкретных случаев. Кейс - это жизненная история, включающая в себя необходимую информацию: - для принятия решения, - разрешения конфликта или проблемы, которая может быть предложена для обсуждения в группе, - и выявления позиций слушателей по существу вопроса. Метод имеет свои сильные стороны, к которым можно отнести: -возможность работы группы на едином проблемном поле; -использование структурированной информации, снижающей степень неопределенности в условиях лимита времени; -использование принципов проблемного обучения; -возможность получения студентами не только знания, но и глубокого понимания теоретических концепций; -возможность создания новых продуктивных моделей деятельности; -выработки навыков простейших обобщений. Как разработать «кейс»? 1.Знакомство с ситуацией, ее особенностями. 2.Выделение основной проблемы (проблем), выделение факторов и персоналий, которые могут реально воздействовать. 3.Предложение концепции или тем для «мозгового штурма». 4.Анализ последствий принятия того или иного решения. 5.Решение кейсов – предложение одного или нескольких вариантов, указание на возможное возникновение проблем, механизмы их предотвращения и решения. Структура кейса Предисловие вводная часть, дает общую информацию о кейсе. Может содержать вызов, - небольшое вступление. Существуют следующие представления предисловия: резюме, краткое изложение кейса, исходные данные исследования, глоссарий терминов, ключевые моменты, формулировка вопросов для исследования, содержание. Основная часть контекст, случай, факты и решения. Послесловие Завершающая часть кейса, имеет вариативный характер, представляет дополнительную информацию, которая позволит автору лучше разобраться в кейсе. Возможно размещение информации: база данных, приложения, ссылки, библиография, список контактов.
Интересная и полезная информация. Кейс-стади весьма адаптированный вариант в современной образовательной системе. В условиях школьного и профессионально-технического образования прекрасно реализует себя при организации дискуссий, групповом опросе и при проверке результатов обучения. При этом конечно не следует забывать, что эффективность применения кейс-стади зависит от наличия у обучающихся базовых знаний по методам и процедурам анализа и исследования научных процессов и явлений и навыков участия в дискуссии и работы в малых группах.
Бекенова Ардак Бекайдаровна ШЖҚ «Жоғары көлік және коммуникация колледжі» МКК Нұр-Сұлтан қаласы, Қазақстан Ardak_bekenova@mail.ru
Басқаларды үйрете жүріп біз өзіміз үйренеміз.
Ұлағатты ұстаз болып, ұстанымы жақсы студент шығару әр оқытушының мақсаты. Техникалық кәсіптік білім беретін ұйымдардың, әсірсе, арнайы пәнедер оқытушылары үшін өздерін шынықтыру, педагокилық жұмыс атқару, әдістемелік дұрыс сабақ өткізіу, ата-аналармен жұмыс жасап, студенттермен жақсы қарым-қатынас орнату оңай емес. Себебі, техникалық мамандықтар бойынша арнайы пәндер оқытушылары өздерінің білім жолында педагокиалық қабілетке бейімделмеген. Бұл мәслелелерді шешу үшін тәжірибелерді бөлісуге арналған, біліктілікті жоғарлатудағы біріктіру курстарының өткізілуі жақсы әсерін береді. Біліктілікті жоғарылату курстарында оқытушы Техникалық кәсіптік білім беретін ұйымдарының қызметін реттейтін білім беру саласындағы нормативтік құжаттарымен танысады, инновациялық білім беру технологиялары негізінде әзірленген қазіргі заманғы білім беру бағдарламаларын құрудың негізгі принциптері мен механизмін үйренеді, бағалаудың түрлері, формалары және әдістерін игереді, оқу-әдістемелік құжаттаманың мазмұнын талдау, жаңа білім беру бағдарламаларын іске асыруды қамтамасыз ету және оқу-әдістемелік кешендерді қалыптастыру, курстан кейінгі қолдауды жүзеге асырудың ұйымдастыру-әдістемелік аспектілерін анықтау, инновациялық білім беру технологияларын енгізу процесін кейінгі қолдауда әдістемелік және кеңес беру көмегін көрсетуді орындауды, коммуникативті дағдыларды, сыни ойлауды, шиеленістерді шешуді, жеке шығармашылық және командалық жұмыстарды, өзін-өзі ұйымдастыруды, уақытты басқаруды, жанжалдарды шешу және көшбасшылық дағдыларды өз тәжірибесінде қолдануды игереді. Бұл дағдыларды игеріп, үренгенен кейін өзінің жеке тәжірибесінде қолданып оданда жоғары деңгейде шыңдалуы маңызды. Педагогикалық тәжірибемде біліктілікті арттыру курысынан алған білімімді кеңінен қолданып келемін. «Өрлеу» Ұлттық біліктілікті көтеру орталығы» АҚ педагогикалық қызметкерлердің біліктілігін көтеру институтының Нұр-Сұлтан қаласының филиалында 2014 жылы «Компетенттікке негізделген модульдық оқу бағдарламаларын құру әдістері», 2015 жылы «Дуалды оқыту жағдайында, техникалық және кәсіптік білім беруде заманауи әдістер мен тиімді педагогикалық технологияларды енгізу» тақырыбында біліктілікті жоғарылату курстарын тыңдадым. Нәтижесінде 1409000 «Темір жол құрылысы, жол және жол шарушаылығы» мамандығы бойыншы дуальды оқыту жүйесі бойынша студенттерді оқытамын. Үш жақты келісім бойынша арнайы пәндерден тәжірибелік сабақтарды және оқу тәжірибелерін «Қазақстан темір жолы» ұлттық компаниясы» акционерлік қоғамының «Ақмола магистральдық желі бөлімшесі» филиалының Астана жол дистанциясында және геодезиялық компаниясы «Қамқорда» ШЖҚ-да өткізудемін. Экскурсиялар арқылы студенттердің мамандығына деген қызығушылығы артады, арнайы пәндерден алған теориялық білімін тәжірибеде бекітеді. Өндірістік-технологиялық тәжірибе натижесінде жыл сайын бітіруші түлектердің 60-80% мамандықтары бойынша жұмысқа шақырылады. Біліктілікті жоғарылату курстарында үйренген топпен жұмыс жасу әдістерімен, тренинг ретінде топпен танысу, рөлдік ойын және өдірістегі экскурсияны, инновациялық әдістерді қолданып қалалық және колледжішілік деңгейде ашық сабақ өткіздім. Сабақ жүргізетін топтарды басқара жүріп халықаралық, республикалық, қалалық арнайы пәндер бойынша олимпиада, конференция, жарыстар жүлдегерлерін дайындадыам.
Бекенова Ардак Бекайдаровна ШЖҚ «Жоғары көлік және коммуникация колледжі» МКК Нұр-Сұлтан қаласы, Қазақстан Ardak_bekenova@mail.ru
«Ешнәрсе туралы сұрамайтын адам, ешнәрсені үйренбейді» - деген сөз бар ғой, оқытушыларға жаңа оқыту бағдарламаларын, Техникалық және кәсіптік білім беретін ұйымдарының құжаттарын, тәлімгерлерді бағалауды, өзін-өзі ұстауды, топты ұйымдастыруды, студенттердің сұрағына жауып беруді, өзі білімеген сұрақтарын үйрететін колледжде әдістемелік бөлім және біліктілікті арттыру курстарының болғаны жақсы. Колледждегі әдістемелік бөлімнің ұйымдастыруымен біліктілікті жоғарылату курстарын өту, алған білімді ұжымдастарға семинар ретінде өткізуге және оқытушыға өз жұмысында қолдануына үлкен мүмкіндіктер береді. Оқытушының ісі қарапайым болып көрінгенімен, қиыншылығы мен жауапкершілігі мол мамандықтың бірі болып саналады. Студентті тәрбиелеуде, болашақтарына сенімді болуда, білікті маман етіп дайындауда, әсіресе оның ертеңгі қуанышқа ие болатын келешек жолын үйретудегі алға қойған айқын мақсаттарымыз бен игі ісіміз жарқын болғай.
ОЗЫҚ ТӘЖІРИБЕНІ ТАРАТУ КЕЗІНДЕ ПЕДАГОГ
ОтветитьУдалитьНЕНІ БІЛУІ ҚАЖЕТ?
Рахатова К.Ж., Отарбаева Л. Л.
«Өрлеу» БАҰО» АҚ Ақтөбе облысы бойынша филиалының
аға оқытушылары
Озық тәжірибені таратуды әдістемелік жетелеу-біліктілікті арттыру жүйесі міндеттерінің бірі, сол себептен педагогтердің инновациялық тәжірибесін тарату мақсатында әдістемелік өнімдерге қойылатын талаптардың көмегі тиері сөзсіз. Бұл мақалада курстан кейінгі әдістемелік сүйемелдеу туралы сөз етіледі.
Methodological guidance on the dissemination of best practices is one of the tasks of the system of skill upgrading, so the requirements for methodological products will be promoted in order to distribute the innovative experience of teachers. This article discusses post-course methodological support.
Түйін сөздер: әдістемелік өнім классификациясы, әдістемелік өнім түрлері, озық тәжірибе, курстан кейін әдістемелік сүйемелдеу.
Қазіргі кезде өз қызметінің мазмұнын сыни тұрғыдан шығармашылықпен игеретін ғылыми жетістіктерді және педагогикалық тәжірибелерді ұтымды пайдалана білетін мұғалімге деген сұраныс өсті. Мұғалім алдына бағыт және ақпарат таңдау, «Мен-тұжырымдамасын» қайта қарау проблемасын, жұмыстың әдісі мен түрін жаңарту тұр. Оқу процесінің әдістемелік жетелеуін ұйымдастыру мақсатында, өзінің тәжірибесін тарату үшін педагогикалық қызметкерлер әдістемелік өнімдер: әдістемелік құрал, әдістемелік нұсқаулықтар, дидактикалық материалдар және т.б. жасайды.
Біліктілікті арттыру жүйесінде институт қызметкерлерінен әдістемелік өнімдерді рәсімдеу туралы сауалдар көп қойылады, сол себептен педагогтердің инновациялық тәжірибесін курстан кейін тарату мақсатында әдістемелік өнімдерге қойылатын талаптардың көмегі тиері сөзсіз. Курстан кейінгі білімін шыңдап, озық тәжірибесін тарату кезінде педагог нені білуі қажет десек, педагог, алдымен, классификациямен таныс болуы қажет.
Әдістемелік өнімдер классификациясы:
Ұйымдастыру - әдістемелік
Оқу-әдістемелік
Қолданбалы әдістемелік өнімдер.
Әдістемелік өнімдер түрлері
Ақпараттық- әдістемелік
Әдістемелік жазба
Аннотация
Бюллетень
Газета
Жаршы
Беттер
Әдістемелік ақпараттық анықтамалық:
Мәнжазбалық журнал
Мәнжазбалық жинақ
Рецензия
Әдістемелік библиографиялық тізім (көрсеткіш).
Ұйымдастыру - әдістемелік:
Инструктивтік – әдістемелік хат
Әдістемелік инструкция
Әдістемелік.....
Әдістемелік нұсқаулық
Әдістемелік құрал
Тақырыптық папкілер
Жадынама
Ереже
Оқу-әдістемелік
Оқу бағдарламалар
Оқулықтар
Оқу құралдары (оқу-көрнекілік , құралдар)
тәжірибе
(Жұмыс дәптері және оқу-әдістемелік құралына қатысты хрестоматия)
Қолданбалы әдістемелік өнімдер:
Карточкалар
Тесттік тапсырмалар
Графикалар
Кескіндер
Сызбалар
Суреттер
Карталар
Фотолар
Иллюстрациялар
Видеороликтер
Модельдер
Сценарийлер
Плакат
Графикалық ақпараттар
Картотека
Каталог
Дидактикалық материалдар
Продолжение
ОтветитьУдалитьОЗЫҚ ТӘЖІРИБЕНІ ТАРАТУ КЕЗІНДЕ ПЕДАГОГ
НЕНІ БІЛУІ ҚАЖЕТ?
Рахатова К.Ж., Отарбаева Л. Л.
«Өрлеу» БАҰО» АҚ Ақтөбе облысы бойынша филиалының
аға оқытушылары
Әдістемелік өнімдерді жасау тәжірибесінде педагог өнімнің түрін анықтаудан жаңылмау қажет. Педагог тарапынан әдістемелік кұрал, әдістемелік нұсқау айырмашылығын анықтауда көптеген сұрақтар туындайды. Басылымдардың айырмашылығы неде? Қай өнім немен ерекшеленеді?
Педагогика ғылымында берілгендей әдістемелік кұралдың әдістемелік нұсқаулықтан айырмашылығы тәжірибе нұсқауымен бірге теориялық ережесі қатар жүреді. Әдістемелік нұсқаулықта сұрақтардың теориясы аз беріледі.
Әдістемелік құрал - әдістемелік өнімнің бір түрі болып есептеледі (дидактикалық материалдар, әдістемелік жасалым, әдістемелік құралдармен бірге). Әдістемелік құрал ақпараттардың нақты тәртібін, логика және қандай да бір тақырыпты зерделеуді көздейді. Әдістемелік құралға оңды тәжірибеге негізделген жеке әдістемелер кіргізіледі. Әдістемелік құралдың нақты кімдерге (педагогтарға, ата-аналарға, ұйымдастырушы педагогтарға, әдіскерлерге, класс жетекшілерге) арналғандығы туралы көрсетілуі тиіс. Осыған сәйкес стилі, термині, әдістемелік құралдың көлемдік шегі берілуі тиіс.
Әдістемелік құралдың құрылымы: титул беті, аннотация, автор (авторлар) туралы мәлімет, кіріспе, мазмұны, тақырып бойынша әдебиеттер тізімі, қосымша.
Әдістемелік құрал мазмұны түрлі мазмұндағы сұрақтармен байланысты болуы мүмкін: нақты педагогикалық проблемалардың шешімі, көпшілікке арналған шара өткізу, зерттеушілік жұмыс жүргізу, оқу бағдарламасының жекелеген тақырыптарын зерделеу және т.б..
Әдістемелік ұсыным құрылымын келесідей жүйемен құруға болады:
-түсіндіріп жазу (әрекет тәжірибесі негізінде), зерттелген сұрақ бойынша не ұсынылады (кезеңімен) және қалайша (қандай әдіс-тәсілдер көмегімен);
-ұйымдастырушылық сұрақтардың шешімін табуға кеңес беру (мысалы, ұйымдастыру комитетінің жұмыс жоспарын құру, өткізілетін іс-шара мен оның өткізілу мерзімі кезеңдерін анықтау, берілетін тапсырмаларды бөлу, жарнамалық компаниялармен қамтамасыз ету және т.б.);
-материалдық-техникалық қамтамасыз етуге кеңес беру (интернет-ресурстар);
-қаржылық тұрғыдан (өткізілетін іс-шараны қаржыландыру көзі және жұмсалатын қаржы);
-кадрмен қамту (сараптаушыларға қойылатын талап және т.б.).
Әдістемелік жасалым – бұл сабақтың, оқу бағдарламасының, оқытылатын пәннің немесе курстың тақырыбына сәйкес қолданылатын, оқытудың әдіс-тәсілдерінің мазмұнын ашатын әдістемелік өнім түрі.
Әдістемелік жасалым жеке немесе ұжымдық жұмысқа бағытталуы мүмкін. Әдістемелік жасалымда көрсетіледі:
-нақты сабақ жасалымы; -сабақтар топтамасының жасалымы; -пәнді оқытудың жеке (авторлық) әдістемесінің жасалымы; -пәнді оқытудың жалпы әдістемелік жасалымы; -тәрбиенің жаңа формалары, әдіс-тәсілдері немесе құралдарының жасалымы; -пәнді оқытудағы материалдық-техникалық жағдайды ескерген өзгерістер жасалымы.
Продолжение
ОтветитьУдалитьОЗЫҚ ТӘЖІРИБЕНІ ТАРАТУ КЕЗІНДЕ ПЕДАГОГ
НЕНІ БІЛУІ ҚАЖЕТ?
Рахатова К.Ж., Отарбаева Л. Л.
«Өрлеу» БАҰО» АҚ Ақтөбе облысы бойынша филиалының
аға оқытушылары
Әдістемелік жасалымға қойылатын талаптар:
1.Әдістемелік жасалым мазмұны тақырып пен мақсатқа дәл сәйкес болу керек.
2.Әдістемелік жасалым мазмұнында білім беру үрдісін ұйымдастырудың қажетті тұсы, әдіс-тәсілдер мен әдістемелік форма, заманауи техникалық және ақпараттық құралдарды тиімді пайдалану көрсетілуі қажет.
3.Педагогтардың жұмысында қолданылатын нақты материалдарды (тапсырмалар үлестірмесі, сабақ жоспары, лабораториялық жұмыстарды өткізу ережесі, сызба карточкалары, тест тапсырмалары, деңгейлік тапсырмалар және т.б.) қамтуы тиіс.
Дидактикалық материалдар – оқу құралының ерекше түрі, қамтитын көрнекіліктері: аудиторияда, үйде, сабақтарда қолданылатын немесе класс (топ) алдындағы педагогтың пайдаланатын карталары, кестелері, мәтінмен, санмен және суреттермен көрсетілген кеспе жиынтықтары, реактивтер, өсімдіктер, жануарлар және т.б., соның ішінде ақпараттық технология базасында қамтылған материалдар.
Дидактикалық материалдардың түрлері:
• оқушыларды түрлі ақпарат көздерімен (оқулықтар, карталар, анықтамалықтар, сөздіктер, электронды ресурстар және т.б.) оқытатын дидактикалық мәтіндер;
• танымдық қабілетті дамытуға арналған жалпы жоспар; эксперименттің дайындығы мен жүргізілуі; физикалық құралдарды зерттеу; ғылыми-техникалық зерттеулерді жүргізу; өлшеу әрекеттері; функционалдық қажеттіліктің сызбасын талдау; кестелерге талдау жүргізу;
• логикалық ойлау операцияларын қалыптастыратын жадынамалар (нұсқаулар): салыстыру, қорыту, классификация, талдау, жинақтау;
• себеп-салдарлық байланысты бекітуге арналған салыстыру, талдау, дәлелдеу қабілетін қалыптастыратын тапсырмалар;
• жаңа материалды ұғынудың логикалық сызбасы көрсетілген нұсқау- кеспелер;
• түсіндірме суреттерімен кеспе-кеңестер, дидактикалық материалдар;
• лабораториялық жұмыстар мен шұғыл тәжірибелерді жүргізуге нұсқаулар;
• өзін бақылауға арналған тест жұмыстары.
Оқу-әдістемелік кешен (топтама) – оқу бағдарламасының, оқу-теориялық, оқу-әдістемелік, тәжірибелік және көрнекі материалдар, тест және бақылау жүйелерінің жиынтығы. Білім жетілдірудің белгілі бір тақырыбына, белгілі бір пәннің сабақ түрлеріне арналынады.
Әдістемелік нұсқаулық (ӘН) – бірыңғай нормалар мен жұмыс түрлерін орындау ережесін, стандарт талабын бекітетін құжат.
Әдістемелік нұсқаулық жұмыстарды жүргізу тәртібін, мекемедегі білім беру қызметін, жауапты тұлғалардың бастамаларын үйлестіреді. Мекеме басшылары сәйкес мәселеге байланысты (әдістемелік нұсқаулықты дайындау туралы) құрылымдық бөлімшелерге тапсырмалар береді. Құрастырылған әдістемелік нұсқаулық жобасы заңды немесе тәуелсіз сарапшылар тарапынан өткізіледі. Нұсқаулық мекеме басшысымен бекітіледі.
Білім мазмұны педагогтердің озық тәжірибелерімен, жаңа біліктермен, ақпараттарды қабылдау қабілеттерінің дамуымен, ғылымдағы шығармашылықты тәжірибеде тиімді қолданумен ерекшеленеді. Озық тәжірибені таратуды әдістемелік жетелеу-біліктілікті арттыру жүйесі міндеттерінің бірі болып қала бермек, сол себептен педагогтерге ықпал ету арқылы инновациялық дағдыны арттыра түсуіміз қажет.
ЖОБАЛЫҚ ӘДІС – БҰЛ ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ ТҰЛҒАНЫ ДАМЫТУДЫҢ ШАРТЫ
ОтветитьУдалитьЖакыпова Назима Балапановна
«БАҰО «Өрлеу» АҚ филиалы
Алматы облысы бойынша ПҚ БАИ
Соңғы кезде оқушылардың оқу үрдісіне деген қызығушылығын жоғалту үрдісі байқалады, сондықтан сыныптық сабақ жүйесіндегі көптеген мәселелерді шешетін білім беруді ұйымдастырудың жаңа әдістері мен формаларын іздестіру қажет. Оқушылардың оқу ісіне деген қызығушылығын ынталандыру үшін, жоба әдісін оқушылардың оқуын ынталандыруды арттырудың бір шарты ретінде қолдану. Ол әрдайым мектеп оқушыларының (жеке, жұп, топ) тәуелсіз қызметіне бағдарланған болуы қажет.
Жаңару қағидаттарының бірі - білім мазмұнын жеке бағдарлау болып табылады. Оқушының жеке қасиеттерін білім беру үдерісінің орталығына орналастыратын, оның қабілеттерін, мүмкіндіктері мен ерекшеліктерін ескере отырып, оқушыға бағдарланған көзқарас, ғылыми-зерттеу бағдарламасын құруға ерекше назар аударады. Нәтиже - өз іс-әрекеттерінде айналадағы әлемнің оқушыларының толыққанды дамуы, оларда жаңа білім алуға және оны тиімді түрде құруға, осы іс-әрекеттің нақты тақырыбына айналуға мүмкіндік береді.
Жоба әдісі мектеп оқушыларына түрлі құбылыстар мен фактілер арасындағы гармоникалық байланыстарды көруге көмектеседі. Заманауи қоғамда орын алатын көптеген өзгерістер шығармашылық және жемісті жұмыс істеуге мүмкіндік беретін адамның қасиеттерін талап етеді. Сондықтан қарама қайшылықтардың бірі: заманауи қоғамның шығармашылық қабілеттерін дамытудың жеткіліксіз деңгейіне емес, шығармашылық ойлауға және жұмыс істеуге қабілетті дамыған тұлғаның қажеттілігі арасында.
Жоба- грек тілін аудару кезінде - осы зерттеу әдісін, яғни ересектердің арнайы ұйымдастырған әрекеттер кешенінің балалары өздігінен жүзеге асырып, шығармашылық туындыларды құруға жетелейді.
Жоба әдісі - практикалық тапсырма жобаларын үнемі күрделендіруді жоспарлау үдерісінде білім алуға және үйренуге болатын білім беру жүйесі.
Осыған байланысты үлкен мүмкіндіктер оқушылардың жобалық жұмыстарын ашады. Жобаның қызметі оқушылардың шығармашылық әлеуетін дамытады, оқу үдерісінің сапасына оң әсер етеді. Жобаның әдісін қолдану тұлғаның толыққанды дамуына әсер етеді, білімнің және шығармашылықтың жеке басының мотивациясын дамытады, оқушылардың танымдық мүмкіндіктері мен шығармашылық белсенділігін кеңейтеді; теориялық білімдер мен тәжірибелік дағдыларды қалыптастырады, өз таңдаған қызмет саласына жеке тұлғаның шығармашылық қабілеттерін ашып, өзін-өзі жүзеге асыруға, өзін-өзі анықтауға көмектесетін білім мен дағдылардың деңгейін жоғарылатуға ықпал етеді.
Жобалар арқылы оқытудың басты міндеті - балаларды қоршаған орта туралы оқытушымен зерттеу. Оқушыларды оқыту жобасы - өз мүмкіндіктеріңізді, топта немесе өзіңізді қызықтыратын бірдеңе жасауға мүмкіндік беру;
- бұл өзіңізді білдіруге, қолыңызды сынауға, өзіңіздің біліміңізді қолдануға, пайда көруге және қол жеткізілген нәтижелерге қол жеткізуге мүмкіндік беретін қызмет;
- бұл оқушылардың өздерін мақсат және міндет түрінде тұжырымдайтын қызықты мәселені шешуге бағытталған, бұл қызметтің нәтижесі - бұл мәселені шешуге мүмкіндік беретін тәсіл - ашылған адам үшін өзекті және қызықты және маңызды.
Продолжение
ОтветитьУдалитьЖОБАЛЫҚ ӘДІС – БҰЛ ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ ТҰЛҒАНЫ ДАМЫТУДЫҢ ШАРТЫ
Жакыпова Назима Балапановна
«БАҰО «Өрлеу» АҚ филиалы
Алматы облысы бойынша ПҚ БАИ
Бүгінгі мектептің алдында белсенді, шығармашылық білім беру мәселесі өткір болып келеді. Оқу процесін қызықты әрі қызықты етуге, мектепте алған білімдерінің маңыздылығын және олардың өмірде практикалық қолданылуын анықтау қажет. Жоба әдісі балаларды тәуелсіз зерттеу жұмыстарына шығаратын проблеманы қалыптастыруды қарастырады. Жоба бойынша жұмысқа кең мүмкіндіктер беріп, оқушылардың әрқайсысы жұмыс жасай алады. Бұл тәжірибе жоғарыда көрсетілген қайшылықты жоюға бағытталған, себебі жобаның қызметі оқушылардың шығармашылық қабілеттерін және оларды іске асыру қабілетін дамытады. «Оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамыту құралы ретінде жобалар әдісі» тәжірибесінің перспективасы - оқушылардың жобаларды құруға қосылуы, олар өздерінің жаңа өмірлік қабілеттеріне, адам өмірінің және қоғамның өзгеріп келе жатқан жағдайына бейімделу қабілетін дамытуға мүмкіндік беретін жаңа рөлге ие болу мүмкіндігін береді. Осы орайда жұмыс тәжірибесінің қалыптасуына келесі факторлар әсер етеді:
• топтағы балалар проблемаларын зерттеу;
• әріптестердің тәжірибесін зерттеу.
Сол себепті мектеп алдына мынадай міндеттер қойылады:
• оқушыларды дербес білім алуды, алынған ақпаратты өңдеуді және ортақ пайдалануды ынталандыратын оқу ортасын құру.
• ақпараттық кеңістікті жылдам шарлау;
• әртүрлі пәндер бойынша оқушылардың қабілеттерін дамытуға жағдай жасау;
• оқушының жүктемесін азайту.
Жоба жіктемесі
Қатысушылар тізімі бойынша:
жеке
шағын
жұптық
топтық
Мазмұны бойынша:
монопроектілер (жеке оқу орны)
интегративтік (екі немесе одан да көп білім беру бағыттары)
Ұзақтығы бойынша:
қысқа мерзімді (1-4 апта) орта мерзімді (1 айға дейін) ұзақ мерзімді (жартыжылдық, оқу жылы)
Жобалық қызметтің басым түрі бойынша:
ақпараттық
шығармашылық
зерттеушілік
жобаға бағдарланған
Жоба бойынша жұмыс:
Бірінші кезең - «Тақырыптарды таңдау»
Мұғалімнің міндеті балалармен бірге тереңірек зерттеу тақырыбын таңдау, когнитивтік қызметтің жоспарын жасау болып табылады. «Үш мәселе» моделін қолданумен байланысты енгізудің бір жолы: «Мен не білемін?», «Сіз не білгіңіз келеді?», «Сіз қалай білесіз?
Жоба шеңберінде білім беру жұмысын ақпараттық жинау және жоспарлау. Балалардың танымдық белсенділігін жүзеге асыру үшін жағдай жасау бойынша мұғалімнің міндеті
Екінші кезең - жобаны іске асыру:
Оқытушының міндеті - балалар жоспарларын жүзеге асыру үшін топта жағдай жасау. Жобаларды іске асыру түрлі іс-шаралар (шығармашылық, тәжірибелік, өнімді) арқылы жүзеге асырылады.
Үшінші кезең - таныстырылым
Маңызды ұсыныс балаларға арналған құнды өнім болып табылатыны маңызды Өнімді құруға кіруге мектеп жасына дейінгі балалар шығармашылық әлеуеті ашылып, жобаны іске асыру барысында алынған ақпараттар пайдаланылуда
Төртінші кезең - рефлексия
Продолжение
ОтветитьУдалитьЖОБАЛЫҚ ӘДІС – БҰЛ ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ ТҰЛҒАНЫ ДАМЫТУДЫҢ ШАРТЫ
Жакыпова Назима Балапановна
«БАҰО «Өрлеу» АҚ филиалы
Алматы облысы бойынша ПҚ БАИ
Осыған орай, физика сабағында оқу үдерісін ұйымдастырудың табысты жолдарының бірі – жоба әдісі. Жоба әдісі арқылы оқушылардың қандай да бір мәселені өздігінен зерделеп, зерттеуге итермелейді. Сонымен бірге нәтижесін көпшілікке таныстырып жариялаудан тұратын оқу-танымдық іс-әрекеттерінің жиынтығын қамтиды. Жоба әдісі барысында оқушылардың коммуникативтік, күрделі мәселелерді шешу жолындаға ізденістік және өз іс-әрекетіне рефлексия жасай білу қабілеттері дами түседі. Жоба әдісі пәнаралық байланысты нығайтып, екі немесе одан да көп сабақтар бойынша кіріктірілген сабақтар ұйымдастыруға мүмкіндік береді. Жоба әдісін қолдану сабақта мұғалім қызметінің өзгеруіне әкеледі. Мұғалім дайын білімді берушіден өз оқушыларының ізденістік, зерттеушілік, шығармашылық қабілеттерін дамыту арқылы танымдық әрекеттерін ұйымдастырушыға айналады. Сабақ барысында немесе сабақтан тыс орындалатын жоба жұмыстарын орындауда оқушылардың зерттеушілік дағдылары жетіліп, ішкі уәжі артады. Оқушылар білімді өздігінен ізденіп, оларды талдап, дамыту арқылы қорытынды жасайды. Жоба әдісі оқушылардың өз бетінше ізденуіне бағытталған жұмыс болып табылады. Оқушылар белгіленген уақыт аралығында жеке, жұппен немесе топпен орындауы мүмкін, сондықтан ол бірлескен оқу тәсілімен толық үндестік табады. Физика сабағындағы жоба әдісі оқушылардың зерттеушілік, шығармашылық қабілеттерінің артуына мүмкіндік береді. Осылайша, жоба технологияларын қолдану физика пәні бойынша оқу сапасының көтерілуіне әсерін тигізіп қана қоймай, пәнаралық байланыс орнатады және пәнді оқыту тиімділігін арттырады. Оқушыларды жоба орындау және зерттеу әрекетіне үйрету барысында қойылатын міндеттер төмендегідей болуы мүмкін (2):
– оқушылардың танымдық қызығушылықтарын дамыту;
– шығармашылық қабілеттерін қалыптастыру және дамыту;
– проблема қою және оны шешудің тәсілдері мен жолдарын дамыту;
– өздігінен ізденуге ынталандыру;
– білім алушылардың өз әрекеттеріне жауапкершілік сезімін ояту;
– оқушының бойында коммуникативтік дағдылар қалыптастыру;
– білімді күнделікті өмірде қолдана білу дағдыларын қалыптыстыру.
Жоба тақырыптарын анықтауда мұғалім мен оқушылардың біліктілігі,
шығармашылығы қажет. Физиканы оқытуда бір қатар тақырыптарды атауға болады, мысалы: «Су құбыры», «Су көлiгi», «Ауада ұшу», «Табиғаттағы және техникадағы жылу берілу», «Жылу құбылысының тірі организмдегі ролі», «Суық кездегі адам», «Жылу машиналары және табиғатты қорғау», «Көздiң көру кемістігі және олардың түзету әдiстері», «Ғарыш саласының қазіргі жетістігі», «Күн мен жұлдыздардың энергиясы», «Радиактивті сәулелерден қорғану» (1).
Жоба жұмыстарының түрлері: зерттеушілік жоба, ақпараттық жоба, шығармашылық жоба, рөлдік ойын жабасы, т.с.с. Жоба әдісін қолдануға қатысты негізгі талаптар:
- ізденісті қажет ететін проблемалық мәселенің болуы;
- күтілетін нәтиженің тәжірибелік және танымдық болуы;
- оқушылардың өз бетінше жұмыс істеу әрекеттері;
- мазмұндық құрылымы;
- зерттеу әдістерін қолдану.
Продолжение
ОтветитьУдалитьЖОБАЛЫҚ ӘДІС – БҰЛ ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ ТҰЛҒАНЫ ДАМЫТУДЫҢ ШАРТЫ
Жакыпова Назима Балапановна
«БАҰО «Өрлеу» АҚ филиалы
Алматы облысы бойынша ПҚ БАИ
Физика сабағында жоба әдісін қолдануда физикалық заңдар мен заңдылықтарды зерттеуге, негізгі ұғымдар мен түсініктерді нақтылауға, физикалық шамаларды өлшеу дағдыларын қалыптастыруға, физикалық құбылыстармен процестерді басқару мүмкіндігін көруге, зерттелетін шынайы құбылыстар мен процесстерді бейнелейтін физикалық аспаптар, құралдар мен құрылғыларды қолдана білуге, табиғи құбылыстарды танып білу үшін физикалық тәжірибенің мәнін түсінуге, теориялық және тәжірибелік білімдердің үндестігін қалыптастыруға мүмкіндік беретіні анық.
МЕКТЕП – ӨМІРГЕ ДАЙЫНДАУ ЕМЕС,
ОтветитьУдалитьМЕКТЕП – ӨМІРДІҢ ӨЗІ...
Ғалымжанов Баянғали Ғалымжанұлы.,
филология магистрі,
«Өрлеу» АҚФ Біліктілікті арттыру ұлттық орталығы
Астана қаласы бойынша педагогикалық қызметкерлердің
біліктілігін арттыру институты, тренер
Жақсы сабақ - мұғалім сабаққа кірместен басталады... Ендеше, қазіргі таңдағы біздің жақсы сабағымыз қайсы?... Біз жақсы сабақ жасауға кедергі жасаған мынадай келеңсіздіктерден бүгін арыла алдық па?
• Күнделікті сабақтарымыздағы бірсарындылықтан;
• Өткізілетін ашық сабақтар мен күнделікті сабақтарымыздың ара қашықтығынан;
• Жоспарлаудың жалаңдығынан;
• Өткізген әрбір сабақтарымыздың сараланып талданбайтындығынан;
• Сабаққа шала дайындалатындықтан; (фантазияның кемдігі, логикалық ойлаудың аздығы, шығармашылықтың төмендігі, сыни ойлаудың жетіспеушілігі т.б.)
• Сабақ мақсатын нақты қоя алмайтындықтан; (үлкен, жалпылама қойылуы)
• Мектептің әкімшілігі мен келетін комиссияның қаһарына ілікпеу үшін жасандылыққа барудан;
• Көрсеткішке жұмыс жасаудан;
• Пайыздық өлшемдермен шектелуден;
• Сабаққа қатыссыз құжаттармен, жұмыстармен бас қатырудан; т.б. ойланып
көрейік... Егер осындай қордаланып қалған кедергілерден құтылуға тырыса отырып, бар күшімізді сабаққа ғана салсақ, жақсы сабақ бізден де шығуы тиіс!
Мемлекет қазіргі таңда жақсы сабақ жасау үшін мұғалімнің біліктілігін арттыруға деңгейлік курстар арқылы үлкен көмек жасады. Сол көмекті біз қаншалықты пайдалана алдық, мәселе осында болып тұр. Тәжірибені зерттеу кезінде мұғалімдердің жақсы сабақ жасауда әлі де дағдылана алмай жатқаны анық байқалады. «Мен сияқты жаса» принципімен жұмыс жасауға болмайтынын, біреуді қайталап алысқа шаба алмайтынын, көргенін ғана жасау арқылы жаңаша сабақ жасалмайтынын бәрі де түсінген сияқты. Ендеше, қазіргі уақыт әрбір мұғалімнен пәндік білімінен бөлек шығармашылықты, ізденісті, тапқырлықты, психологияны, режиссёрлықты, сыни ойлауды, логиканы т.б. талап етіп отыр. Бір сабақ жасау - сырттай қарағанда жеңіл көрінгенімен, сол сабақта әр оқушының әлемін жасау оңай емесі ақиқат. Ендеше, заман талабына сай оқытуда жаңа қадамдар қалай болу керек, сосың қарапайым мұғалім үшін алгоритмін ұсыну керек-ау деп ойлаймын. Ең алдымен мұғалім сабаққа дайындалу кезінде өткен сабағына талдау жасай отырып, кері байланысты жүйелі зерттеуі шарт. Осы тұста әрбір мұғалім өткен сабақта не сәтті болды? Не сәтті болмады? Нені жақсартуға болады? Мен өз дағдыларымды нені дамыта алдым? Нені өзгертуге болады?деген сұрақтар төңірегінде ойлана отырып, ой қорытуы аса маңызды. Одан кейін оқуды және оқытуды басқару бойынша мына сұрақтарға мұқият ойланып, өз шешімдерін шығаруы керек-ақ...
• мен оқушыларды қалай қарсы аламын?
• мен сабақты қалай бастаймын?
• мен оқушыларды топтарға қалай және неліктен біріктіремін?
• оқушылардың барлығына бірдей мақсат қойылды ма?
• мен оқыту үшін бағалауға оқушыларды қалай қоса аламын?
• тілдік кедергісі бар оқушыларға идеяны қалай түсіндіре аламын?
• жылдам және қандай да бір кедергісі бар оқушыларды дамыту үшін не істеуім керек?
• менің өзімнің жеке міндеттерім қандай болады?
Осы сұрақтардың жауабын анықтап білгеннен кейін пәнге қатысты мына сұрақтарға ойланса...
• Осы сабақтағы ең басты сұрақ? Неліктен біз осы сұрақты қарастырамыз?
• Сыныптағы оқушылар осы тақырып туралы нені біледі? (диагностикалық бағалау және/немесе стартер жаттығу)
• Осы сабақтың мақсаты қандай? (оқушылар нені біледі және нені үйренеді/нені жасай алатын болады?
• Осы тақырыпты тұжырымдамалық түсінуде қандай кедергілер бар?
• Оқу мақсаттарына жету үшін тұжырымдамалық кедергілерді қалай жоюға болады?
• Оқушылардың барлығының белсенді қатысуын мен қалай қамтамасыз ете аламын?
• Мен оқушыларға неліктен және қандай қосымша тапсырма беремін? осы
сұрақтар төңірегінде толық ойланғаннан кейін ғана жоспарлауға кірісуге болады.
Жалғасы
ОтветитьУдалитьМЕКТЕП – ӨМІРГЕ ДАЙЫНДАУ ЕМЕС,
МЕКТЕП – ӨМІРДІҢ ӨЗІ...
Ғалымжанов Баянғали Ғалымжанұлы
Жоспарлау – ең маңыздысы. Жоспарсыз құрылған шаңырақ - берік болмайтыны сияқты, жоспарсыз жұмыс та берекелі болмайды. Ал жоспар әр оқушының әлеміне жол ашуға бағытталғанда ғана жұмыс нәтижесін көруге мүмкіндік тумақ. Американдық психолог Д.Карнеги: «Мен өзім қаймақ қосылған құлпынайды жақсы көремін. Бірақ неге екені белгісіз балық құрттарды ұнатады. Сондықтан балық аулауға бара жатқанда, мен өзімнің сүйікті тағамымды емес, балықтың ұнататын асын апарамын»,-дейді. Олай болса, біз де өзімізге ұнайтын тапсырмалар мен өзімізге ұнайтын әдістерді сабаққа апара бермей, оқушының ұнататын дүниелеріне назар аудару, мүмкіндігін ескеру бүгінгі мұғалімнің басты қағидаларының бірі болып отыр. Осы тұста «Баланың жеңіне қарап өсіру» қағидасы бала қолының әлі, ойының күші жететін жұмыс беру. Кез-келген жастағы адамға түсетін жүктемелер олардың жас ерекшелігіне қарай екшеленуі өте-өте маңызды. Жас сәбидің логикалық ойлау түйсігі жетілмеген кезеңде оған артық жүктеме беруге болмайды. 5 жастағы бала 20 кг салмақтағы жүкті көтере алмайды, себебі бұлшық ет талшықтары мен сүйектері қатып, буындары бекімегендіктен организм дайын емес. Сол сияқты оқушы мүмкіндігін ескере отырып, мұғалімнің қалай сабақ беретінінен гөрі, оқушының қабылдау мүмкіндігі қандай екенін ескере отырып, білім беру маңыздырақ.
Мектептің мақсаты – білгізу деп ақпараттар ағымы толассыз уақытта әр пән мұғалімі өзі білетін ақпараттарды оқушыға тықпалай берудің де қажеті шамалы екенін уақыт дәлелдеді. Бұл жердегі мәселе қалай білгізу жолы туралы ойлануда болып отыр. Түсіндіру арқылы игерілген білім ой туғызбайды. Жаттанды білім бірден мидағы жинақтаушыға орналасады. Ол – іс-әрекеттің ғана құралы. Қатаң логикалық рационалдық ой сана туғызады, нәтижесінде материалдық-прагматикалық дүниетаным орнығады да, оқушы өзінің аз түсінігін көпке балайтын тұтынушы, еліктегіш, жалтақ, көрсеқызар, алауыз қай жағдай қолайлы соның құлына айналады. Ал жүрек арқылы қабылдау - мидағы сарапшы арқылы жинақтаушыға барып орналасады. Ой туады, қиялы оянады, жан азығын жинайды, көкірек сарайы кеңиді, ой көзі пайда болады, түсінік қайраты шынығады, ғаламды ойша шарлайды, әлемді түсіну түйсігі пайда бола бастайды... Тәрбие ми арқылы емес, социогенетикалық код есебінде жүрек толқындары арқылы жан сезімі түрінде тамырды қуалайды. Нәтижесінде, табиғат құпиялары мен оның сырын терең біліп, өз жан дүниесін ұлттық құндылықтармен суарған және еркіндік, талап, шын сүю, жирену, мақсат, ой түю, қайғы, қуаныш, күлкі, ашу сияқты адами қасиеттердің бәрін бойына сіңіре отырып, оны басқара алатын туған жерін, суын, бауырын да, адамзатты да сүйіп, алайда олардың аражігін ажырата алатын жүрек күшіне ие жасампаз тұлғалар қалыптасады... Бұл – ұлы далалықтардың «ақылменен ұққан сөз, бойға жұқпас сырғанар», «ынталы жүрек сезген сөз бар тамырды қуалар» қағидасы. Сондықтан ұлы дала «оқу – ойдан озық емес»- деген. Бүгінгі біз қозғап отырған мәселеде «Балабақшаға барғаныңнан бастап, ит өмірдің әліппесімен танысасың,- дейді, Г.Сайынқызы. Ендеше, ит өмірдің әліппесімен балабақшада танысып жатсақ, мектеп – өмірге дайындау емес, мектеп – өмірдің өзі... екені даусыз! Олай болса, мектептегі оқушыға өмір сүргізе білгізу - ата-ана мен мұғалімге тікелей байланысты. Олай дейтінім, ана баланы 9 ай көтеретін болса, мектеп 99 ай білім береді екен... 99 айда оқушыны оқытудағы мақсат – оны әрі қарай мұғалімнің көмегінсіз-ақ, дамуға қабілетті ету. Бүгінгі мектеп - өзінше ойлануға, өзінше шешім қабылдауға, өзінше қадамдар жасауға, өз көзқарасын білдіруге, дәлелдеуге, құлауға, сүрінуге, қателесуге, өз қатесін өзі көруге, сезінуге бағытталуы керек-ақ.
Қазіргі балаға бәрін жасап берудің қажеті жоқ. Шығыс философы Конфуций: «Адамды тамақтандырғың келсе, балық бер, ал өмір бойы тамақтандырғың келсе, қармақ ұстауды үйрет»,- дейді бұл философиялық тұжырымның бүгінгі мұғалімге астарлы түрде айтары орасан... Бүгінгі мектеп – кез-келген нәрсеге дайын болуға үйрету, әрбір сабақ өмірге айналуы тиіс!
ИНФОРМАЦИОННЫЕ ТЕХНОЛОГИИ В ПОСТКУРСОВОЙ ПОДДЕРЖКЕ ПЕДАГОГОВ
ОтветитьУдалитьФилинова Наталья Анатольевна
Филиал АО «НЦПК «Өрлеу» Институт повышения квалификации педагогических работников по Карагандинской области
г.Караганда
XXI – век стремительного развития информационных (цифровых) технологий. Усилия по цифровизации приводят к созданию нового общества, где активно развивается человеческий капитал – знания и навыки будущего воспитываются с самых юных лет, повышаются эффективность и скорость работы бизнеса за счет автоматизации и других новых технологий, а диалог граждан со своими государствами становится простым и открытым. Цифровая революция происходит у нас на глазах [1].
Образование – стратегический ресурс, формирующий интеллектуальный капитал Республики Казахстан. Целью государственной политики в области образования является повышение доступности качественного образования, соответствующего требованиям инновационного развития экономики, современным потребностям общества и каждого гражданина [2].
Внедрение информационных (цифровых) технологий в систему образования как один из аспектов обновления принимает все более масштабный и комплексный характер. Процессы информатизации, ускорения внедрения новых научных открытий, быстрого обновления знаний и появление новых профессий выдвигают требования повышенной профессиональной мобильности и непрерывного образования педагогов.
В Филиале АО «НЦПК «Өрлеу» ИПК ПР по Карагандинской области выстроена эффективная система методической посткурсовой поддержки педагогов с использованием информационно-коммуникационных технологий. Это сетевые профессиональные сообщества, профессиональные конкурсы, on-line лекции приглашенных преподавателей из ближнего и дальнего зарубежья, видео консультации педагогов по актуальным вопросам развития системы образования [3]. В последнее время все большую популярность приобретают серии on-line семинаров и мастер-классов по актуальным профессиональным проблемам педагогической общественности региона. Так же огромную роль в посткурсовой поддержки педагогов играют бизнес-страницы института в социальных сетях Facebook и Instagram и «Образовательный канал Өрлеу» на видеохостинге YouTube.
Участвуя в работе сетевых профессиональных сообществах педагог имеет возможность:
- обучаться и приобретать знания, умения и качества, необходимые современного учителю;
- получать самую современную информацию по интересующей теме; получать квалифицированные консультации и советы экспертов;
- иметь доступ к методической базе разработок;
- общаться с коллегами на различных форумах;
- публиковать свои материалы;
- принимать участие в обсуждении опубликованных материалов;
- участвовать в профессиональных дистанционных конкурсах [5].
Одной из форм посткурсовой поддержки педагогов является проведение ежегодного Республиканского конкурса видео-уроков и видео-лекций организаций дошкольного, среднего, дополнительного, технического и профессионального, высшего образования «Панорама педагогических идей». Организатором Конкурса является АО «Национальный центр повышения квалификации «Орлеу» при поддержке Министерства образования и науки Республики Казахстан.
Конкурс стал одной из форм представления и распространения передовых педагогических идей работников дошкольного, среднего, дополнительного, технического и профессионального, высшего образования, эффективных практик по использованию современных образовательных технологий и методик.
Видео-уроки победителей конкурса публикуются в открытом доступе на «Образовательном канале Өрлеу» видеохостинга YouTube (https://www.youtube.com/playlist?list=PLCZ6Ox1-6l5LU2IDlHmBz5r4Nf-iMrRls). Эти материалы играют огромную роль в методической поддержки педагога.
Продолжение
ОтветитьУдалитьИНФОРМАЦИОННЫЕ ТЕХНОЛОГИИ В ПОСТКУРСОВОЙ ПОДДЕРЖКЕ ПЕДАГОГОВ
Филинова Наталья Анатольевна
Филиал АО «НЦПК «Өрлеу» Институт повышения квалификации педагогических работников по Карагандинской области
г.Караганда
В Карагандинском институте активно ведется работа по подготовке учебного видеоконтента и цифровых образовательных ресурсов (ЦОР) для педагогов организаций образования РК. В рамках методической помощи педагогам сотрудниками института были отсняты и смонтированы более 45 учебных видеороликов - это уроки, лекции, практические занятия лучших педагогов организаций образования области и профессорско-преподавательского состава филиала [6]. А также ведется работа по проектированию цифровых образовательных ресурсов по предметам общеобразовательной школы. Все эти материалы так же размещены на «Образовательном канале Өрлеу» видеохостинга YouTube (https://www.youtube.com/channel/UCXC-idU18buI-_kCBLU16-g).
Цифровые образовательные ресурсы (ЦОР) – это цифровые дидактические материалы по изучаемым дисциплинам, обеспечивающие обучение в интерактивной форме: фотографии, видеофрагменты, статические и динамические модели, объекты виртуальной реальности и интерактивного моделирования, звукозаписи и иные учебные материалы.
Одной из целей использования ЦОР является развитие интеллектуальных возможностей учащихся в информационном обществе, а также повышение качества обучения на всех ступенях образовательной системы.
Применение ЦОР является одним из важных способов повышения эффективности процесса обучения, которое позволяет учащимся:
- вести работу в оптимальном для них темпе;
- обучаться на том уровне, который наиболее соответствует уровню их подготовленности и психофизическим характеристикам;
- вернуться к изученному ранее материалу, получить необходимую помощь, прервать процесс обучения в произвольном месте, а затем к нему вернуться;
- наблюдать динамику различных процессов, взаимодействие различных механизмов и т. п.;
- управлять изучаемыми объектами, действиями, процессами и видеть результаты своих воздействий;
- легко преодолевать барьеры психологического характера;
- отрабатывать необходимые умения и навыки.
Использование разнообразных ЦОР при подготовке к урокам освобождает педагога от необходимости разрабатывать собственные материалы.
По мимо «Образовательного канала Өрлеу», в настоящее время, можно говорить о нескольких успешных отечественных Интернет-ресурсов ЦОР, таких как:
- Портал компании Bilim Media Group (http://bilimmedia.kz/), который содержит большое количество ЦОР для начальной и средней школы;
- Портал NIS Play (http://play.nis.edu.kz/), на котором собрана большая коллекция полезных ЦОР по школьным предметам для начального, среднего и старшего звена;
- Портал Qazaqstan tarihy (https://e-history.kz/), на котором размещены ЦОР по Истории Казахстана от древних времен до современного периода.
Придать процессу повышения квалификации непрерывный характер может и сама школа. Практика показывает, что эффективность курсовой и послекурсовой подготовки значительно возрастает, если школа становится самообучающейся организацией и обучающей организацией для педагогов других школ, родителей, местного сообщества. [3].
Различные посткурсовые методические мероприятия, такие как конференции, семинары, профессиональные конкурсы способствуют развитию учителя как личности и профессионала. Но, безусловно, ключевая роль в обеспечении непрерывного процесса образования педагога принадлежит самообразованию. В помощь педагогам региона Институт на своем сайте (http://www.orleu-krg.kz/) предоставляет ресурсы электронной библиотеки научно-методических изданий, информацию о международных и национальных образовательных проектах и профессиональных конкурсах, Интернет-ссылки на лучшие сетевые сообщества педагогов, цифровые образовательные ресурсы, дистанционные курсы, сетевые университеты, образовательные порталы и другие электронные библиотеки. Таким образом, Институт предоставляет учителям новые возможности и для развития ИКТ-компетентности, и для профессиональной самореализации.
КУРСТАН КЕЙІНГІ ӘДІСТЕМЕЛІК ҚОЛДАУ-ПЕДАГОГТЕРДІҢ ҮЗДІКСІЗ ДАМУЫ
ОтветитьУдалитьСамеков Мейрбек Нурланович
«Өрлеу» БАҰО АҚ филиалы Жамбыл облысы бойынша ПҚ БАИ
Білім беруді жаңартылған бағдарлама аясында енгізу мұғалімдердің өз біліктілігін үнемі жетілдіріп отыру, оқытудың жаңа әдіс-тәсілдерін меңгеру, сабақ жоспарлауда тиімдісін таңдап қолдануы маңызды мәселеге айналып отыр. Бұл мәселені іске асыру педагогтердің үздіксіз дамуы мен ізденуіне әкелуде. Педагогтердің кәсіби деңгейі мен құзіреттіліктері тікелей оқушыларының білім жетістіктерінің сапасына байланысты.
Республика педагогтері жаппай қысқа мерзімді және жаңартылған бағдарлама аясында біліктілікті арттыру курстарынан өтуде. Олардың курстан алған білік пен білімдерін шыңдауда мектеп тәжірибесі үлкен ықпалын тигізуде. Сонымен қатар, мұғалімдердің үздіксіз кәсіби дамуын жүзеге асыру мақсатында әдістемелік жұмысының тиімділігін қамтамасыз ететін білім берудегі инновациялық үрдістермен қолдау көрсету негізгі бағытқа айналды. Біліктілікті арттыру курстары мұғалімдердің тәжірибесінде маңызды кезең болып табылады және шығармашылық ізденуді қажет етеді. Яғни, мұғалім мамандығын жетілдіру- нәтижеге бағытталған әдістемелік жұмыстың негізі болып табылады. Әдістемелік қолдау- әдістемелік жұмысты үнемі жетілдіру, оның ғылыми негізі оқытудың сапасын, оқушылардың оқу жетістіктерінің сапасын көтеру мақсатында оқудың барысында жүргізіледі.[1]
Курстан кейінгі әдістемелік қолдау мұғалімдердің пәндік ерекшелігін ескеріп, оқыту аясында алған білімі мен дағдыларын неғұрлым тиімді пайдалануға көмектеседі. Біліктілігін арттырған педагогтердің кәсіби дамуын курстан кейінгі қолдау, институттың білім беру ұйымдарымен біріккен өзара іс-қимылы мұғалімдердің кәсіби дамуын жетілдіру жағдайында маңызды рөл атқарады. Курстан кейінгі қолдау орта білім беру ұйымдары педагогтерінің практикалық қызметінде жаңартылған бағдарламаның инновациялық әлеуетін барынша іске асыру және оқушылардың оқу жетістіктерінің сапасын арттыруға мақсатты түрде жағдай жасау. Мұғалім тәжірибесінің негізі- сыныптағы сабақ.
Сабақ білім беру жүйесі қызметінің ең бастты нәтижесіне елеулі әсер етеді және әр оқушыны жеке тұлғалық тұрғыдан дамытады. Мұғалімдерге қолдау көрсету үшін орта және қысқа мерзімді жоспарлауда бірлескен жұмыс, мұғалімнің өзін-өзі ұстауда эмоционалдық және әлеуметтік аспектілерін арттыруға ықпал ету маңызды бағыт болып табылады. Тренерлер әдістемелік қолдау кезінде сыныптағы мұғалімдер жұмысын қадағалайды, сабақтың күшті жақтары мен өткізу барысын талдайды және әрі қарай дамуды жақсартуға қажет ететін бағыттарын айқындап, бағамдайды. Педагогтердің кәсіби қиындықтары мен табысты тәжірибесі туралы ақпараттарды өңдеп, талдау жұмыстарын жүргізеді. [3]
Тренерлер нақты-жағдаяттаррды қадағалау барысында курстан кейінгі әдістемелік қолдауды жоспарлайды (семинарлар, тренингтер, онлайн семинарлар т.б.), мұғалімнің өзгеру үрдістері туралы рефлексия жасайды, анықталатын кәсіби қиындықтарды еңсеру бойынша ұсыныстар әзірлейді.
Әсіресе ақпараттық, әдістемелік, ұйымдастырушылық ресурстар жеткіліксіздігі көрінетін мәселелері бар ауылдық мектеп жағдайындағы ауыл мұғалімдеріне өзекті.[2] Мұғалімдердің проблемалық мәселелерін жүйелеу негізінде ауыл мектептеріне әдістемелік десанттар ұйымдастырылады. Әдістемелік десанттың мақсаты білім беру бағдарламаларының инновациялық әлеуетін практикалық іске асуын курстан кейінгі қолдау. Әдістемелік десант бағдарламасы келесі кезеңдерден тұрады: 1. Сабақты бақылау. Мұғалімдердің оқыту мен оқу тәжірибесін бақылау. 2. Жеке кеңес беру. Кәсіби қиындықтарын анықтау және оларды жою бойынша жеке ұсыныстар беру. 3. Кәсіби даму басымдықтары мен мақсаттарын айқындау. 4. Мектеп басшыларының қатысуымен дөңелек үстел немесе семинар өткізу. Әдістемелік қолдау жүргізу кезеңінде бақылау, тәжірибені зерттеу, әңгіме-сұхбат, сауалнама жүргізіледі.Жалпы айтқанда, курстан кейінгі кезеңде Бағдарлама идеясын жүзеге асыру негізінде ынтымақтастық ортасын ұйымдастыру, диалог құру, оқушылардың сыни тұрғыдан ойлауын дамытуын пайдалануды бақылауда мұғалімдердің өз іс-әрекетін көрсету.
Продолжение
ОтветитьУдалитьКУРСТАН КЕЙІНГІ ӘДІСТЕМЕЛІК ҚОЛДАУ-ПЕДАГОГТЕРДІҢ ҮЗДІКСІЗ ДАМУЫ
Самеков Мейрбек Нурланович
«Өрлеу» БАҰО АҚ филиалы Жамбыл облысы бойынша ПҚ БАИ
Тренермен ынтымақтастықта мұғалімдер белгілі бір мерзімде өзгеріс енгізуді жүзеге асыруда нақты қадамдарын анықтайды. Мұғалім өз іс-әрекетін өзін-өзі талдау аясында тәжірибесін өзгертеді, кәсіби және жеке тұлғалық әлеуетін ашу мақсатында өздігінен ізденіп, дамиды. Өз пәнінің оқу бағдарламасы талаптарын ескере отырып, орта және қысқа мерзімді жоспарлауда мақсат қоя алады. Мектептерде тəжірибе алмасу үшін жағдай жасалған, мұғалімдердің кəсіби дамуы растайтын материалдар жүйеленген. Семинарға қатысушылар кері байланысы курстан кейінгі кезеңде сертификатталған мұғалімдерді тренерлік қолдау қажеттігі өзекті екендігін көрсетуде.
Мұғалімдерді орта жəне қысқа мерзімді жоспарлау аясында əдістемелік қолдауда:
– оқушылардың тақырыпты терең түсінуге қолжеткізуге бағытталған, сыни тұрғыдан ойлауына септігін тигізетін жоспарлау жəне сұрақтарды қоюына назар аудару (Блум таксономиясы бойынша);
– оқушы жұмысы мен уəжін дамытуда, өзінің оқуында рефлексия дағдыларын жақсарту əдістерін анықтауда қалыптастырушы бағалау əлеуетін пайдалану;
– оқу міндеттерін шешу үшін нақты қажеттілігін есепке ала отырып, АКТ құралдарын толық көлемде пайдалануға баса назар аудару;
– сыни тұрғыдан ойлауға үйрету;
– оқу мен оқытудағы АКТ;
– жаңартылған білім беру мазмұны аясында тиімді сабақты жоспарлау тəсілдері көрсетіледі.[3]
Қазіргі уақытта мұғалімдерді курстан кейінгі қолдау нормативтік құжаттарға сəйкес жүзеге асырылады, жүйелі жəне жоспарлы сипатқа ие ресурстармен қамтамасыз етілген жəне бағдарламаның негізгі идеяларын мектеп тəжірибесіне енгізу əдістерін өзгерту мақсатында мұғалімдердің білім алу қажеттіліктерін қанағаттандыруға бағытталған. Кәсіби-білімдік шыңдалуға ықпал ететін ортада педагог іс-тәжіримен алмасуға, үйренуге, ақпараттармен бөлісуге, өзгеруге және кәсіби дамуға, өз әлеуетін ашуға мүмкіндік алатыны сөзсіз. Сонымен қатар мұндай әдістемелік қолдау педагогтерге білім беру саласындағы өзгерістерге шұғыл бейімделу, өзін-өзі таныту, өзін-өзі жүзеге асыру қажеттіліктерін қанағаттандырады. Педагогтерге курстан кейін әдістемелік қолдау көрсету іс-әрекеттері кәсіби-педагогикалық желілік қауымдастықтар аясында да ұтымды түрде жүзеге асырылуда.
Болашақта мұғалімдер курстан кейінгі қолдау арқылы ынтымақтастықта жұмыс жүргізе отырып, кәсіби қызметінің дамуын жетілдіре түсіп, оқу сапасының жоғарылауына әсерін тигізері сөзсіз.
Кейс – стади как эффективная форма посткурсового методического сопровождения учителя
ОтветитьУдалитьКлименко Н.А.
тренер НДО «Самопознание»
Метод кейсов способствует развитию умения анализировать ситуации, оценивать альтернативы, выбирать оптимальный вариант и планировать его осуществление. Преимуществом кейсов является возможность оптимально сочетать теорию и практику. И если в течение учебного цикла такой подход применяется многократно, то у педагогов вырабатывается устойчивый навык решения практических задач.
Родиной современного метода является Школа бизнеса Гарвардского университета. В период с 1909 по 1919 гг. обучение происходило по схеме, когда учеников-практиков просили изложить конкретную ситуацию (проблему), а затем дать анализ проблемы и соответствующие рекомендации.
К кейс-технологиям относятся:
• метод ситуационного анализа (метод анализа конкретных ситуаций, ситуационные задачи и упражнения; кейс-стади);
• метод инцидента;
• метод ситуационно-ролевых игр;
• метод разбора деловой корреспонденции;
• игровое проектирование;
• метод дискуссии.
Кейс-стади – (от английского “case study” – изучение ситуации) качественный метод изучения явлений на основе конкретных ситуаций.
Сущность кейс-стади – изучение общих закономерностей на примере анализа конкретных случаев.
Кейс - это жизненная история, включающая в себя необходимую информацию:
- для принятия решения,
- разрешения конфликта или проблемы, которая может быть предложена для обсуждения в группе,
- и выявления позиций слушателей по существу вопроса.
Метод имеет свои сильные стороны, к которым можно отнести:
-возможность работы группы на едином проблемном поле;
-использование структурированной информации, снижающей степень неопределенности в условиях лимита времени;
-использование принципов проблемного обучения;
-возможность получения студентами не только знания, но и глубокого понимания теоретических концепций;
-возможность создания новых продуктивных моделей деятельности;
-выработки навыков простейших обобщений.
Как разработать «кейс»?
1.Знакомство с ситуацией, ее особенностями.
2.Выделение основной проблемы (проблем), выделение факторов и персоналий, которые могут реально воздействовать.
3.Предложение концепции или тем для «мозгового штурма».
4.Анализ последствий принятия того или иного решения.
5.Решение кейсов – предложение одного или нескольких вариантов, указание на возможное возникновение проблем, механизмы их предотвращения и решения.
Структура кейса
Предисловие
вводная часть, дает общую информацию о кейсе. Может содержать вызов, - небольшое вступление. Существуют следующие представления предисловия: резюме, краткое изложение кейса, исходные данные исследования, глоссарий терминов, ключевые моменты, формулировка вопросов для исследования, содержание.
Основная часть
контекст, случай, факты и решения.
Послесловие
Завершающая часть кейса, имеет вариативный характер, представляет дополнительную информацию, которая позволит автору лучше разобраться в кейсе. Возможно размещение информации: база данных, приложения, ссылки, библиография, список контактов.
Тема очень актуальна и интересна, также может быть адаптирована во все сферы образования.
УдалитьИнтересная и полезная информация. Кейс-стади весьма адаптированный вариант в современной образовательной системе. В условиях школьного и профессионально-технического образования прекрасно реализует себя при организации дискуссий, групповом опросе и при проверке результатов обучения. При этом конечно не следует забывать, что эффективность применения кейс-стади зависит от наличия у обучающихся базовых знаний по методам и процедурам анализа и исследования научных процессов и явлений и навыков участия в дискуссии и работы в малых группах.
ОтветитьУдалитьКУРСТАН КЕЙІНГІ МЕТОДИКАЛЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ НӘТИЖЕЛЕРІ
ОтветитьУдалитьБекенова Ардак Бекайдаровна
ШЖҚ «Жоғары көлік және коммуникация колледжі» МКК
Нұр-Сұлтан қаласы, Қазақстан
Ardak_bekenova@mail.ru
Басқаларды үйрете жүріп
біз өзіміз үйренеміз.
Ұлағатты ұстаз болып, ұстанымы жақсы студент шығару әр оқытушының мақсаты. Техникалық кәсіптік білім беретін ұйымдардың, әсірсе, арнайы пәнедер оқытушылары үшін өздерін шынықтыру, педагокилық жұмыс атқару, әдістемелік дұрыс сабақ өткізіу, ата-аналармен жұмыс жасап, студенттермен жақсы қарым-қатынас орнату оңай емес. Себебі, техникалық мамандықтар бойынша арнайы пәндер оқытушылары өздерінің білім жолында педагокиалық қабілетке бейімделмеген. Бұл мәслелелерді шешу үшін тәжірибелерді бөлісуге арналған, біліктілікті жоғарлатудағы біріктіру курстарының өткізілуі жақсы әсерін береді.
Біліктілікті жоғарылату курстарында оқытушы Техникалық кәсіптік білім беретін ұйымдарының қызметін реттейтін білім беру саласындағы нормативтік құжаттарымен танысады, инновациялық білім беру технологиялары негізінде әзірленген қазіргі заманғы білім беру бағдарламаларын құрудың негізгі принциптері мен механизмін үйренеді, бағалаудың түрлері, формалары және әдістерін игереді, оқу-әдістемелік құжаттаманың мазмұнын талдау, жаңа білім беру бағдарламаларын іске асыруды қамтамасыз ету және оқу-әдістемелік кешендерді қалыптастыру, курстан кейінгі қолдауды жүзеге асырудың ұйымдастыру-әдістемелік аспектілерін анықтау, инновациялық білім беру технологияларын енгізу процесін кейінгі қолдауда әдістемелік және кеңес беру көмегін көрсетуді орындауды, коммуникативті дағдыларды, сыни ойлауды, шиеленістерді шешуді, жеке шығармашылық және командалық жұмыстарды, өзін-өзі ұйымдастыруды, уақытты басқаруды, жанжалдарды шешу және көшбасшылық дағдыларды өз тәжірибесінде қолдануды игереді. Бұл дағдыларды игеріп, үренгенен кейін өзінің жеке тәжірибесінде қолданып оданда жоғары деңгейде шыңдалуы маңызды.
Педагогикалық тәжірибемде біліктілікті арттыру курысынан алған білімімді кеңінен қолданып келемін. «Өрлеу» Ұлттық біліктілікті көтеру орталығы» АҚ педагогикалық қызметкерлердің біліктілігін көтеру институтының Нұр-Сұлтан қаласының филиалында 2014 жылы «Компетенттікке негізделген модульдық оқу бағдарламаларын құру әдістері», 2015 жылы «Дуалды оқыту жағдайында, техникалық және кәсіптік білім беруде заманауи әдістер мен тиімді педагогикалық технологияларды енгізу» тақырыбында біліктілікті жоғарылату курстарын тыңдадым. Нәтижесінде 1409000 «Темір жол құрылысы, жол және жол шарушаылығы» мамандығы бойыншы дуальды оқыту жүйесі бойынша студенттерді оқытамын. Үш жақты келісім бойынша арнайы пәндерден тәжірибелік сабақтарды және оқу тәжірибелерін «Қазақстан темір жолы» ұлттық компаниясы» акционерлік қоғамының «Ақмола магистральдық желі бөлімшесі» филиалының Астана жол дистанциясында және геодезиялық компаниясы «Қамқорда» ШЖҚ-да өткізудемін. Экскурсиялар арқылы студенттердің мамандығына деген қызығушылығы артады, арнайы пәндерден алған теориялық білімін тәжірибеде бекітеді. Өндірістік-технологиялық тәжірибе натижесінде жыл сайын бітіруші түлектердің 60-80% мамандықтары бойынша жұмысқа шақырылады. Біліктілікті жоғарылату курстарында үйренген топпен жұмыс жасу әдістерімен, тренинг ретінде топпен танысу, рөлдік ойын және өдірістегі экскурсияны, инновациялық әдістерді қолданып қалалық және колледжішілік деңгейде ашық сабақ өткіздім. Сабақ жүргізетін топтарды басқара жүріп халықаралық, республикалық, қалалық арнайы пәндер бойынша олимпиада, конференция, жарыстар жүлдегерлерін дайындадыам.
Продолжение
ОтветитьУдалитьКУРСТАН КЕЙІНГІ МЕТОДИКАЛЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ НӘТИЖЕЛЕРІ
Бекенова Ардак Бекайдаровна
ШЖҚ «Жоғары көлік және коммуникация колледжі» МКК
Нұр-Сұлтан қаласы, Қазақстан
Ardak_bekenova@mail.ru
«Ешнәрсе туралы сұрамайтын адам, ешнәрсені үйренбейді» - деген сөз бар ғой, оқытушыларға жаңа оқыту бағдарламаларын, Техникалық және кәсіптік білім беретін ұйымдарының құжаттарын, тәлімгерлерді бағалауды, өзін-өзі ұстауды, топты ұйымдастыруды, студенттердің сұрағына жауып беруді, өзі білімеген сұрақтарын үйрететін колледжде әдістемелік бөлім және біліктілікті арттыру курстарының болғаны жақсы. Колледждегі әдістемелік бөлімнің ұйымдастыруымен біліктілікті жоғарылату курстарын өту, алған білімді ұжымдастарға семинар ретінде өткізуге және оқытушыға өз жұмысында қолдануына үлкен мүмкіндіктер береді.
Оқытушының ісі қарапайым болып көрінгенімен, қиыншылығы мен жауапкершілігі мол мамандықтың бірі болып саналады. Студентті тәрбиелеуде, болашақтарына сенімді болуда, білікті маман етіп дайындауда, әсіресе оның ертеңгі қуанышқа ие болатын келешек жолын үйретудегі алға қойған айқын мақсаттарымыз бен игі ісіміз жарқын болғай.